"Chảy máu" ngoại tệ

Quý 3 năm 2015 tổng số tiền gửi ở nước ngoài gia tăng đột biến lên 7,3 tỷ USD. Đây là một diễn biến bất thường, VEPR cho hay.

Đánh giá của VEPR trong báo cáo kinh tế vĩ mô quý 1 năm 2016 thì trạng thái ngoại hối của hệ thống ngân hàng thương mại không có sự biến động quá lớn. VEPR giả thuyết diễn biến bất thường này một phần có thể xem như tình trạng “bẫy thanh khoản” với ngoại tệ của hệ thống ngân hàng.

Lãi suất huy động và cho vay USD vốn ở mức thấp, cộng với kỳ vọng tỷ giá USD/VND tăng lên sau sự kiện Trung Quốc phá giá khiến thị trường không tìm được mức lãi suất cho vay ngoại tệ cân bằng.

“Hệ quả là ngân hàng thương mại không tìm được đầu tư cho dòng vốn tiết kiệm ngoại tệ nên gửi tiền không kỳ hạn/kỳ hạn ngắn ở ngân hàng nước ngoài là giải pháp sinh lợi tối ưu nhất” VEPR cho hay.

VEPR cho biết dòng tiền gửi nước ngoài sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. Ảnh H.M

Theo VEPR nếu giả thuyết nêu trên là đúng, dòng tiền gửi ở nước ngoài có thể tiếp tục gia tăng trong các giai đoạn sau do chính sách hạ lãi suất huy động USD về 0%/năm và hạn chế đối tượng vay vốn ngoại tệ. Tình trạng chạy máu ngoại tệ sẽ tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới.

VEPR cho rằng việc đưa lãi suất huy động về 0%/năm đã triệt tiêu động lực tiết kiệm ngoại tệ có kỳ hạn, do đó phần lớn các khoản tiền gửi ngoại tệ sẽ ở dưới dạng không kỳ hạn.

Các Ngân hàng thương mại sẽ gặp khó khăn trong việc cân đối thanh khoản ngoại tệ và cung ứng các khoản vay ngoại tệ cho doanh nghiệp, do đó tiếp tục lựa chọn giải pháp gửi tiền ở nước ngoài.

“Chúng tôi cho rằng chống đô la hóa là một chủ trương đúng của ngân hàng Nhà nước tuy nhiên các giải pháp đồng bộ tạo niềm tin vào tiền đồng cần được triển khai. Chỉ khi đó, nền kinh tế mới sử dụng được nguồn vốn ngoại tệ khối lượng lớn đang gửi ở nước ngoài”, TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR khẳng định.

Thực tế một khối lượng lớn tài sản ngoại tệ của người dân đã gửi ra nước ngoài với lãi suất thấp, trong khi đó các tổ chức tín dụng trong nước lại huy động vốn ở nước ngoài với lãi suất cao, đó là một nghịch lý.

Theo TS Nguyễn Đức Thành, cần phải có thị trường mua bán ngoại tệ hữu hiệu quy mô lớn để lưu thông dòng USD đang tích trữ. Hiện chính sách huy động lãi suất gửi USD về 0% không đi cùng với việc thiết lập thị trường mua bán ngoại tệ dẫn đến tình trạng mất cân đối trên thị trường ngoại tệ.

Nhu cầu huy động tăng cao đẩy lãi suất tăng

Báo cáo của VEPR chỉ ra nhu cầu huy động tại hầu hết các ngân hàng thương mại tiếp tục duy trì ở mức cao từ cuối năm 2015 tới nay. Huy động vốn của hệ thống ngân hàng thương mại 3 tháng đầu năm 2016 tăng 2,26%, cao hơn với mức 0,94% năm 2015. VEPR lý giải rằng, nhu cầu huy đông tăng cao một phần để chuẩn bị vốn cho kế hoạch tăng trưởng tín dụng tham vọng của hệ thống ngân hàng trong năm 2016, một phần để đáp ứng tỷ lệ vốn ngắn hạn để cho vay trung dài hạn giảm từ 60% xuống 40% theo Thông tư 36.

VEPR nhận định nhu cầu huy động tăng cao trên thị trường đẩy mặt bằng lãi suất tăng cao, cả trên thị trường vốn vay và thị trường liên ngân hàng.

“Lãi suất huy động khách hàng cá nhân tại hầu hết các ngân hàng đều tiệm cận ở mức trần 5,5%/năm. Trong khi đó tính theo trung bình trượt, lãi suất liên ngân hàng từ cuối năm 2015 tới nay cao hơn khoảng 1-2 điểm phần trăm so với giai đoạn 2014-2015”- VEPR cho biết.

Theo VEPR, tăng trưởng tín dụng đạt 1,54% trong Quý 1, tuy thấp về giá trị tuyệt đối do ảnh hưởng của Tết nguyên đán nhưng cao hơn cùng kỳ các năm trước đó.


Hải Minh
(Theo Người Đồng Hành)