'Cú đẩy' bất ngờ làm tăng gánh nặng nợ công

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa cảnh báo nguy cơ nợ công vượt trần nếu tăng trưởng GDP suy giảm. Trong khi đó, các chuyên gia đã chỉ ra rằng việc Anh rời EU có thể là “cú đẩy” khiến nợ công của Việt Nam gia tăng thời gian tới.

Nhận định về ảnh hưởng của việc Anh rời EU (Brexit) tới Việt Nam trong buổi tọa đàm cùng tên do Đại học Kinh tế Quốc dân, Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đồng tổ chức ngày 14/7, các chuyên gia cho rằng nợ công sẽ là một trong số ít yếu tố bị tác động rõ rệt nhất của việc Anh rời EU.

TS Đặng Ngọc Đức, Viện trưởng Viện Ngân hàng tài chính, cho rằng, sự yếu đi tương đối của đồng Bảng so với đồng USD, Euro, Yên sẽ tạo sức ép mạnh lên VND và do đó làm gánh nặng trả nợ của Việt Nam tăng lên. Các khoản nợ đến hạn phải trả đặc biệt liên quan đến USD và Yên làm tăng chi phí nợ đáng kể trong năm 2016.

Theo dõi diễn biến tỷ giá giao ngay giữa đồng Bảng và đồng Yên so với USD, TS Đặng Ngọc Đức thấy rằng, tính từ ngày 23/6 đến hết ngày 11/7, đồng Bảng đã giảm giá từ 1,4877 USD xuống còn 1,2968 USD, tương đương 12,8%.

“Các khoản vay của Chính phủ hay của DN do chính phủ bảo lãnh cần phải tính toán phần bù rủi ro tỷ giá có thể phát sinh trong năm. Riêng đối với DN, khi các nghiệp vụ phái sinh trên thị trường ngoại hối chưa được coi là công cụ phòng ngừa rủi ro được tin dùng, rủi ro của trả nợ nước ngoài là hiện hữu”, TS Đặng Ngọc Đức đánh giá.

Trong một nghiên cứu vừa hoàn thành, Trung tâm nghiên cứu BIDV khẳng định: Sự kiện Brexit có thể tác động tới thị trường ngoại hối Việt Nam, trong đó đồng Euro và đồng Bảng giảm giá trong khi đồng USD và Yên tăng giá.

“Về lý thuyết, tỷ giá tăng cũng sẽ ảnh hưởng làm tăng nợ công, do trả nợ bằng ngoại tệ còn hạch toán ngân sách bằng nội tệ và ngược lại”, Trung tâm nghiên cứu BIDV nhìn nhận.

Trong cơ cấu nợ công của Việt Nam, tỷ lệ nợ nước ngoài mặc dù đã giảm từ 59,7% GDP năm 2010 xuống còn 45,5% GDP vào năm 2015, nhưng vẫn chiếm tỷ trọng lớn, trong đó nợ công được tính bằng USD, Yên chiếm tỷ trọng cao, khoảng 60% tổng nợ nước ngoài.

Khi USD, Yên lên giá, để định giá sát hơn với giá trị thực đồng tiền, Việt Nam phải thực hiện điều chỉnh tăng tỷ giá. Do đó nợ nước ngoài bằng đồng USD, Yên Nhật của Việt Nam sẽ gia tăng.

Một nghiên cứu đã từng chỉ ra tỷ giá USD/VND tăng 1% thì gánh nặng nợ công tăng thêm 10 nghìn tỷ đồng.

Trong khi đó, đến cuối năm 2015 ước tính tỷ trọng các khoản vay nợ nước ngoài bằng đồng Euro chỉ chiếm khoảng 7,8% tổng dư nợ nước ngoài của Chính phủ. Do đó tác động tích cực của việc Euro giảm giá đến nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Việt Nam chỉ ở mức khiêm tốn.

“Tính chung lại, tác động của Brexit có thể làm tăng gánh nặng nợ công cho Việt Nam”, Trung tâm nghiên cứu BIDV nhận định.

Một báo cáo của Bộ KH-ĐT mới đây cũng lưu ý tác động của “Brexit” đến nghĩa vụ trả nợ công của Việt Nam do giá các đồng ngoại tệ mạnh (Yên, USD...) tăng, nhằm kịp thời đề xuất các phương án ứng phó.

Trong bản tin nợ công số 4 vừa được công bố, Bộ Tài chính cho hay, nợ công năm 2014 chiếm 58% GDP.

Nợ của Chính phủ tính đến năm 2014 ở mức gần 86 tỷ USD, (tương đương hơn 1,8 triệu tỷ đồng). So với năm 2010, nợ của Chính phủ đã tăng gần gấp đôi (năm 2010 là 47 tỷ USD).

Ông Võ Hữu Hiển - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho rằng, Việt Nam là một nước đang trong giai đoạn phát triển, cũng như rất nhiều các nước phát triển khác, buộc phải tăng vay nợ cho đầu tư, đặc biệt là các công trình kết cấu hạ tầng đồng bộ,... từ đó khiến quy mô nợ công tăng lên.

“Nợ công không thể giảm ngay trong “một sớm một chiều” mà cần phải có lộ trình”, ông Võ Hữu Hiển nói.(Vietnamnet)

Ngân hàng Trung ương Anh bất ngờ giữ nguyên lãi suất bất chấp Brexit

Ông Mark Carney, Thống đốc Ngân hàng. Ảnh: CNBC

Thao túng giá cổ phiếu TNT, một cá nhân bị phạt hơn 1 tỷ đồng

Căn cứ kết quả giám sát, kiểm tra của UBCKNN và kết quả xác minh của Cơ quan công an, ngày 14/7/2016, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) ban hành Quyết định số 702/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Hoàng Đức Dũng.

Theo đó, ông Dũng bị phạt 550 triệu đồng vì đã có hành vi vi phạm hành chính là từ ngày 09/6/2015 đến 24/7/2015, ông Hoàng Đức Dũng đã sử dụng 02 tài khoản đứng tên mình và 24 tài khoản đứng tên người khác để giao dịch cổ phiếu của Công ty cổ phần Tài nguyên (Mã chứng khoán: TNT) nhằm mục đích tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá cổ phiếu TNT.

Bên cạnh đó, ông Dũng còn phải chịu biện pháp khắc phục hậu quả buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm là hơn 491 triệu đồng.

Tổng số tiền ông Dũng phải nộp là trên 1,04 tỷ đồng.

Thêm tín dụng đen hợp sức giết chết nhiều doanh nghiệp Việt

Khó tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, không ít doanh nghiệp phải tự cứu mình bằng cách tìm đến thị trường tín dụng đen với mức lãi suất cao ngất ngưởng.

Theo thống kê của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), có tới 30% doanh nghiệp nhỏ và vừa “không thể tiếp cận” với nguồn vốn của ngân hàng và 30% doanh nghiệp khác cho biết “rất khó tiếp cận” nguồn vốn này.

Cũng vì khó tiếp cận vốn ngân hàng nên để giải cơn khát vốn, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa phải tìm vốn thông qua việc huy động vốn từ bạn bè, gia đình, thậm chí là thị trường tín dụng (chợ đen). Việc vay vốn từ thị trường tín dụng đen với mức lãi suất cắt cổ khiến cho không ít doanh nghiệp rơi vào bẫy phá sản.

Ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng: Vay tiền phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh qua con đường không chính thức là điều cực kỳ bất lợi, bởi đã là một tổ chức cho vay không chính thức, bên cho vay có thể không tuân theo bất cứ một quy định gì. Hơn nữa, lãi suất vay của các tổ chức này cao hơn rất nhiều, điều đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất của doanh nghiệp và tổng thể nền kinh tế.

Ngân hàng Nhà nước đang chỉ đạo các Ngân hàng thương mại tiếp tục đẩy mạnh cho vay sản xuất kinh doanh, trong đó chú trọng cho vay tín chấp thay vì yêu cầu doanh nghiệp có tài sản đảm bảo. Song, để vay được nguồn vốn này, doanh nghiệp cần chứng minh năng lực tài chính, cũng như tính khả thi hiệu quả của từng dự án, phương án sản xuất kinh doanh. Nếu không khả thi, thì đương nhiên ngân hàng không thể rót vốn.

Trước đó, trong cuộc gặp với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào cuối tháng 4/2016 tại TP.HCM, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cũng đã thẳng thắn đề cập đến tình trạng suy kiệt của các doanh nghiệp Việt Nam.

Ông Lộc cho biết, lãi suất cho vay ở Việt Nam vẫn ở mức gần 8%/năm là gấp 2-3 lần so với các mức lãi suất trong khu vực.

“Về chi phí vốn, doanh nghiệp Việt Nam đang chịu cao hơn nhiều so với bất cứ nước nào. Với mức lãi suất đắt đỏ như vậy, doanh nghiệp Việt Nam không thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp nước khác”, ông nói.

Theo ông Lộc, do nợ xấu chưa được xử lý tốt, các ngân hàng vẫn phải nâng mức dự phòng rủi ro. Bên cạnh đó, Chính phủ lại đang gấp rút huy động trái phiếu Chính phủ để bù đắp bội chi. Các yếu tố như thế này làm lãi suất cho vay không thể xuống thấp được.

“Nhiều doanh nghiệp mới ra đời đã phải vay lãi suất cao như vậy. Điều này lý giải vì sao nhiều doanh nghiệp chết”, ông Lộc nói.

Ngoài ra, cũng theo ông Lộc, các chi phí chính thức và không chính thức như chi phí vận tải, phí công đoàn, thuế, tăng lương tối thiểu, bảo hiểm xã hội và các loại tiền “lót tay” đang bào mòn sức sống của doanh nghiệp.

Theo Tổng cục Thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2016, cả nước có 5.500 doanh nghiệp phá sản, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2015. Số doanh nghiệp buộc tạm ngừng hoạt động là 31.119 doanh nghiệp, tăng 15% (bao gồm 12.203 doanh nghiệp ngừng hoạt động có thời hạn (tăng 37,1%) và 18.900 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ đóng mã số thuế. Tổng số doanh nghiệp phá sản, chờ phá sản 6 tháng đầu năm 2016 đạt 36.600 doanh nghiệp, bình quân mỗi tháng có hơn 6.000 doanh nghiệp phá sản, chờ phá sản, mỗi ngày có hơn 200 doanh nghiệp phá sản, chờ đóng cửa.(Gafin)

Ngân hàng lo thanh khoản sớm

Những tháng đầu năm, tín dụng đạt mức tăng trưởng cao nhất so với cùng kỳ của 5 năm gần đây. Để tránh bẫy thanh khoản, các ngân hàng đang đẩy mạnh huy động vốn, khiến diễn biến lãi suất trở nên phức tạp.

Bối rối… lãi suất

Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đang phát hành chứng chỉ tiền gửi dài hạn đợt 1 năm 2016 bằng Việt Nam đồng với kỳ hạn 13 tháng, trả lãi hàng tháng với lãi suất là 6,9%/năm; trả lãi cuối kỳ là 6,67%/năm. BIDV dự kiến sẽ huy động chứng chỉ tiền gửi dài hạn này trong hai tháng, đến tháng 8/2016.

Cùng công bố chương trình huy động vốn dài hạn qua phát hành trái phiếu mệnh giá 100 triệu đồng, thời hạn 5 năm 1 ngày, nhưng ACB khiến thị trường chú ý với mức lãi suất cố định hai năm đầu lên đến 8,5%/năm; năm thứ 3 trở đi áp dụng lãi suất thả nổi. Nếu lãi trả hàng quý thì trong 2 năm đầu lãi cố định 8,2%/năm, năm thứ 3 trở đi thả nổi. Bất ngờ hơn, đến hôm 23/6 ACB lại thông báo tăng lượng phát hành từ 8.000 lên 20.000 trái phiếu (tương ứng với 2.000 tỷ đồng), thời hạn vẫn là 5 năm 1 ngày, nhưng lãi suất sẽ thả nổi, điều chỉnh một năm một lần, bằng lãi suất tham chiếu (bình quân lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của 4 ngân hàng thương mại nhà nước cộng thêm 2%/năm).

Vietinbank đang áp dụng lãi suất 6,8%/năm cho kỳ hạn 36 tháng. Cũng kỳ hạn này, lãi suất của SeAbank là 6,95%/năm; Ocean Bank 7,4%/năm; TPBank 7,8%/năm; còn với OCB là 8%/năm… Nhưng cũng huy động ở kỳ hạn 36 tháng, lãi suất của VIB chỉ có 6,2%/năm, thấp hơn cả lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng của VPBank.

Dự tính tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm sẽ đạt trên 6% so với cuối năm ngoái và tăng gần 18% so với cùng kỳ năm 2015

Lãi suất huy động đã có chiều hướng tăng từ cuối năm 2015 và mức lãi suất cao nhất 8,4%/năm từng được thiết lập hồi tháng 4/2016. Nhưng sang tháng 5/2015 lại có một số ngân hàng giảm lãi suất huy động và giờ đã có xu hướng tăng trở lại, không chỉ ở các kỳ hạn dài, mà cả ngắn hạn.

Điều gì khiến lãi suất huy động lên xuống thất thường như vậy? Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phải yêu cầu các ngân hàng thương mại báo cáo tình hình lãi suất huy động và lãi suất cho vay định kỳ vào ngày 20 hàng tháng, từ tháng 6/2016. Trước đó, Thống đốc Lê Minh Hưng đã ra chỉ thị yêu cầu các tổ chức tín dụng chấp hành nghiêm túc các quy định và chỉ đạo của NHNN và các quy định khác của pháp luật về lãi suất huy động và cho vay, phí cho vay, các quy định về mua bán ngoại tệ, niêm yết tỷ giá và giao dịch trên thị trường ngoại tệ, quản lý ngoại hối…

Tín dụng tăng kéo lãi suất tăng nhẹ

Các chuyên gia nhận định, tín dụng sẽ tiếp tục tăng trưởng khá trong quý III/2016, đạt 10-11%. Dự báo lãi suất huy động sẽ tăng nhẹ, đảm bảo thanh khoản cho tín dụng, một phần cũng do phải “cạnh tranh” với trái phiếu chính phủ và diễn biến của lạm phát khi CPI tháng 6 tăng 0,46% so với tháng trước.

Dành nhiều ưu đãi hơn cho doanh nghiệp?

Theo đà tăng trưởng của tín dụng 5 tháng đầu năm ở mức 5,48%, dự tính mức tăng trưởng tín dụng 6 tháng sẽ đạt trên 6% so với cuối năm ngoái và tăng gần 18% so với cùng kỳ năm 2015, cao nhất so với cùng kỳ của 5 năm gần đây. Tín dụng tăng trên 10% chỉ trong mấy tháng đầu năm khiến một số ngân hàng thương mại cổ phần nhỏ thiếu hụt thanh khoản, phải đẩy lãi suất huy động lên. Mức tăng trưởng tín dụng ở các ngân hàng thương mại nhà nước thấp hơn, chỉ khoảng 5- 6%/năm, nhưng họ cũng tham gia vào cuộc đua này bởi lo ngại tỷ lệ cho vay trung và dài hạn tăng, trong khi huy động vốn ngắn hạn vẫn chiếm phần lớn. Việc NHNN ban hành Thông tư số 06/2016/TT-NHNN cho phép các tổ chức tín dụng thực hiện lộ trình giảm dần tỷ lệ dùng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn (giữ nguyên 60% từ nay đến 31/12/2016; giảm dần xuống 50% từ 1/1/2017; 1/1/2018 giảm còn 40%) đã giảm sức ép cho các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế còn phụ thuộc lớn vào vốn đầu tư từ kênh ngân hàng (chiếm khoảng 40 – 45% tổng vốn đầu tư toàn xã hội) thì sẽ còn lâu nữa các ngân hàng Việt Nam mới có thể giảm tỷ lệ cho vay trung dài hạn về dưới 40% của tổng vốn tín dụng như nhiều nước trong khu vực.

Một nguyên nhân khác khiến tín dụng tăng mạnh những tháng qua là do ngày càng có nhiều ngân hàng đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Chẳng hạn như TPBank và VIB đã mua 1.000 tỷ đồng trái phiếu của Công ty cổ phần Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh. Ngân hàng thì chủ động điều chỉnh tốc độ tăng trưởng tín dụng cũng như nguồn vốn cho vay, giảm được rủi ro thanh khoản. Tất nhiên lãi suất trái phiếu doanh nghiệp cao hơn lãi suất tín dụng thương mại. Về phía các ngân hàng, cho vay hay mua trái phiếu doanh nghiệp có độ rủi ro như nhau. Thậm chí ngân hàng có lợi hơn khi họ có thể mang bán trái phiếu doanh nghiệp, giảm được rủi ro phát sinh nợ xấu.

Đặc biệt với chủ trương hỗ trợ nhiều hơn nữa cho doanh nghiệp theo Nghị quyết 35/NĐ-CP của Chính phủ, tới đây các tổ chức tín dụng sẽ thực hiện một số giải pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận vốn tín dụng như: triển khai các chương trình vay vốn với lãi suất hợp lý; tăng cường kết nối doanh nghiệp – ngân hàng… Cộng thêm cầu tín dụng tiêu dùng và nguồn vốn phải ưu tiên cho tam nông thì tín dụng sẽ còn tăng trưởng mạnh hơn trong những tháng cuối năm. Cầu tín dụng tăng, lãi suất huy động tăng và việc CPI “bứt phá” sẽ khiến cơ hội giảm lãi suất cho vay không còn. “ Khách hàng tốt, vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh” sẽ được hưởng mức lãi suất cho vay trung và dài hạn tối đa 10%/năm – theo như cam kết của bốn ngân hàng thương mại nhà nước hồi cuối tháng 4/2016. Nhưng thế nào là doanh nghiệp tốt thì còn tùy vào xếp hạng của mỗi ngân hàng, trong từng giai đoạn khác nhau.(DDDN)