Mỹ âm thầm tập trung cho các hạm đội tàu ngầm giữa lúc Biển Đông căng thẳng

Những quan ngại về an ninh tại Biển Đông thường tập trung vào các tàu thuyền đi qua khu vực này, bao gồm cả các hoạt động bảo đảm tự do hàng hải do Hải quân Mỹ tiến hành và những hành động của Trung Quốc mới đây nhằm thực hiện tham vọng bành trướng ở vùng biển này. Tuy nhiên, có một nhân tố về an ninh hàng hải khác ít thu hút sự chú ý hơn. Đó là tàu ngầm.
 

Đô đốc Scott Swift, quan chức cấp cao của Hạm đội Thái Bình Dương của Hải quân Mỹ, trong một cuộc phỏng vấn đã thừa nhận rằng, tàu ngầm là "tài sản giá trị cực kỳ quan trọng" đối với ông. Các hệ thống tên lửa đất đối không và các loại vũ khí khác trong khu vực được triển khai để phục vụ chiến lược được gọi là các khu vực chống tiếp cận (A2AD), đây là chiến lược nhằm cản trở khả năng di chuyển của đối thủ ở trên biển, song theo Đô đốc Swift, tàu ngầm không bị ảnh hưởng bởi chiến lược này như tàu chiến hay máy bay vì chúng hoạt động dưới mặt biển.

"Tàu ngầm giúp chúng tôi có thêm khả năng tiếp cận các khu vực mà nếu đó là các đơn vị trên mặt biển hay trên không, sẽ gây ra nhiều tranh cãi", Đô đốc Swift nhận xét.

Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Malaysia, Indonesia và Úc đều đang tìm cách nâng cấp các hạm đội tàu ngầm để phục vụ các hoạt động trong thời gian tới. Đô đốc Swift cho biết điều này cho thấy những lo lắng hiện nay ở khu vực. Ông nói: "Rõ ràng, các hoạt động của tàu ngầm thu hút sự quan tâm của các nước ở Biển Đông song chúng tôi nhận thấy vấn đề này cũng xuất hiện tại Biển Hoa Đông và những nơi khác".

Lầu Năm Góc dự kiến chi khoảng 97 tỷ USD trong những năm tới dành riêng cho chương trình thay thế tàu ngầm lớp Ohio. Theo đó, Mỹ sẽ loại bỏ dần 14 tàu ngầm trang bị tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân bằng thế hệ tàu ngầm mới, gồm khoảng 12 chiếc trở lên. Ngoài ra, Mỹ cũng đang đầu tư cho thế hệ tàu ngầm tấn công mới có tên gọi là tàu ngầm lớp Virginia từ năm 1998, thay thế dần cho thế hệ tàu ngầm tấn công cũ là lớp Los Angeles và Seawolf, trong khi cũng đang nghiên cứu cách mở rộng hoạt động với loại tàu ngầm không người lái.

Tuần trước, phát biểu trong một hội nghị do Hội đồng An ninh Đối ngoại tổ chức ở thành phố New York, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Aston Carter cho hay: "Chúng tôi đang đầu tư hơn 8 tỷ USD trong năm tới để bảo đảm Mỹ có lực lượng tàu ngầm hiện đại và mạnh mẽ nhất trên thế giới. Kế hoạch này bao gồm tàu ngầm không người lái với nhiều kích cỡ và khả năng tác chiến ở khu vực nước nông, nơi tàu ngầm có người lái không thể hoạt động".

Nhiều chuyên gia phân tích an ninh quốc gia cho rằng một phần trong tham vọng bành trướng của Trung Quốc là sử dụng Biển Đông như một căn cứ chiến lược cho các hạm đội tàu ngầm của nước này. Đây là vùng biển có những khu vực có địa hình lý tưởng để che giấu hoạt động của các loại tàu ngầm.

Hồi tháng 12 năm ngoái, Trung Quốc đã triển khai tàu ngầm lớp Jin chạy bằng năng lượng hạt nhân và trang bị tên lửa đạn đạo, đánh dấu lần đầu tiên một tàu ngầm của Trung Quốc mang tên lửa hạt nhân. Ngoài ra, Trung Quốc cũng lần đầu tiên triển khai các tàu ngầm tấn công tới Ấn Độ Dương hồi năm 2014. Theo báo cáo thường niên của Lầu Năm Góc về các hoạt động quân sự của Trung Quốc hồi năm ngoái, Bắc Kinh tuyên bố hoạt động của các tàu ngầm nước này nhằm phục vụ cho những chiến dịch chống cướp biển song có ý kiến cho rằng đây là hoạt động nhằm tăng cường khả năng hiện diện của tàu ngầm Trung Quốc, cũng như cho thấy một thế lực mới nổi trong khu vực.

Trung tướng Thủy quân lục chiến Vincent Stewart, Giám đốc Cơ quan Tình báo quân đội Mỹ, hồi tháng trước đã dự đoán rằng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục triển khai khí tài tới Biển Đông.

Ông Stewart cho rằng quan điểm phản đối các hoạt động bảo đảm tự do hàng hải mà Hải quân Mỹ tiến hành ở Biển Đông của Trung Quốc cho thấy "Bắc Kinh nhận thấy cần phải tăng cường phòng vệ cho các tiền đồn ngoài vùng biển này và chuẩn bị sẵn sàng đáp trả bất cứ hoạt động quân sự nào gần những khu vực mà nước này chiếm giữ".

Kể từ tháng 10 năm ngoái, Mỹ đã hai lần tiến hành các hoạt động tuần tra bảo đảm tự do hàng hải ở Biển Đông. Mỹ đang cân nhắc các hoạt động hợp pháp dựa trên quyền được tự do đi lại của tàu thuyền ở vùng biển quốc tế và được luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước về Biển của Liên hợp quốc, quy định rõ ràng.

---

Vừa từ chức, thủ tướng Ukraine bị điều tra tham nhũng

Văn phòng Tổng công tố Ukraine khẳng định đang điều tra cáo buộc cựu Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk nhận hối lộ 3 triệu USD.

Kênh truyền hình 112 Ukraina hôm 12-4 đã đăng tải trên trang web bản sao của câu trả lời chính thức từ văn phòng tổng công tố về cuộc điều tra ông Yatsenyuk.

Ông Dmitry Dobrodomov, người đứng đầu phong trào xã hội "Nhân dân Kiểm soát”, là nghị sĩ quốc hội không đảng phái, thành viên Ủy ban Quốc hội về phòng chống tham nhũng và cũng người đã gửi đề nghị điều tra ông Yatsenyuk.

Văn phòng tổng công tố cho biết họ đang tiến hành một cuộc điều tra về cáo buộc ông Yatsenyuk nhận hối lộ 3 triệu USD khi bổ nhiệm ông Vladimir Ishchuk làm người đứng đầu Tập đoàn phát thanh và truyền hình RRT .

Theo tài liệu này, vụ việc bị khởi tố hôm 15-3 và cuộc điều tra đang được tiến hành.

Thủ tướng Yatsenyuk tuyên bố từ chức hôm 10-4 và nộp đơn lên quốc hội hai ngày sau đó. Động thái này tạo cơ hội thành lập một liên minh mới trong quốc hội cũng như chính phủ mới tại Ukraine, đồng thời giúp chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị đã nổ ra sau khi ông Yatsenyuk vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hồi tháng 2.

---

Báo Mỹ gợi ý năm bước hạ nhiệt biển Đông

Tình hình biển Đông trở lên căng thẳng khi các nước có liên quan đến lợi ích trên vùng biển hẹp của Thái Bình Dương liên tiếp có những động thái cứng rắn nhằm bảo vệ lợi ích hàng hải của quốc gia...

---

Macedonia: Người biểu tình đập phá văn phòng tổng thống

Một trong những văn phòng của Tổng thống Macedonia Gjorge Ivanov bị người biểu tình đập phá hôm 13-4 để phản đối quyết định gây tranh cãi của nhà lãnh đạo này.

Reuters cho biết hơn 3.000 người biểu tình ủng hộ phe đối lập đã xuống đường, đập vỡ cửa sổ một văn phòng ông Ivanov thỉnh thoảng lui tới, đồng thời ẩu đả với cảnh sát ở thủ đô Skopje. Họ cũng phá vỡ cửa sổ tại tòa nhà Bộ Tư pháp lân cận.

Một số người biểu tình đi vào bên trong văn phòng của ông Ivanov, lôi đồ đạc ra ngoài định châm lửa. Cảnh sát chống bạo động hết sức vất vả để ngăn chặn những kẻ quá khích. Các tòa nhà chính phủ sau đó bị ném đá, trứng và pháo sáng trước khi cảnh sát dùng dùi cui giải tán đám đông.

Một nguồn tin cảnh sát xác nhận với Reuters rằng có vài trường hợp bị thương, bao gồm một phóng viên. Ít nhất 12 người đã bị bắt giữ.

---

Nga: "Xoay" sang châu Á để lấy lại cân bằng

Đó là quan điểm của ông Fyodor Lukyanov, Tổng Biên tập Tạp chí Nước Nga trong các vấn đề toàn cầu trong cuộc phỏng vấn với Le Monde.
 >> Nga hỗ trợ quân đội Syria chuẩn bị giải phóng Aleppo
 >> Nga lợi trăm đường vì hành xử chính nghĩa ở Syria

Ông Fyodor Lukyanov, Tổng Biên tập Tạp chí Nước Nga trong các vấn đề toàn cầu và là Chủ tịch Hội đồng chính sách đối ngoại và quốc phòng, một tổ chức nghiên cứu tập hợp nhiều nhân vật nổi tiếng, đã trả lời phỏng vấn báo Le Monde (Pháp), trong đó phân tích kết quả các cuộc can thiệp của Nga trên bình diện thế giới trong thời gian gần đây.

Le Monde: Nước Nga đã được gì sau cuộc can thiệp vào Syria?

Ông Fyodor Lukyanov: Nếu như xem xét tuyên bố của các quan chức Nga từ đầu cuộc can thiệp, cách đây 6 tháng sẽ thấy:

Thứ nhất, một trong những mục tiêu được đưa ra là chiến đấu chống khủng bố. Trên lĩnh vực này, Nga có quan niệm khác với Mỹ: để chặn đứng bước tiến của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các nhóm cực đoan khác, cần phải củng cố Nhà nước Syria, vì đây là nhân tố chính có khả năng làm điều đó. Như vậy, xét từ khía cạnh này, cuộc can thiệp của Nga đã cứu vãn quân đội Syria khỏi sụp đổ, điều làm thay đổi một cách căn bản tình hình trên thực địa.

Thứ hai, thông qua cuộc can thiệp này, Nga cũng có ý tưởng thay đổi khuôn khổ quan hệ với phương Tây – điều này đã thực hiện được. Cách đây 6 tháng, quan hệ Nga-phương Tây tập trung vào Ukraine và tiến trình Minsk (thoả thuận ký tháng 2/2015 nhằm bảo đảm một lối thoát chính trị giải quyết cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine). Ngày nay, Nga đang có không gian vận động rộng lớn hơn. Ukraine có tầm quan trọng rất lớn với chúng tôi và với một số nước châu Âu, nhưng với thế giới chỉ là một cuộc khủng hoảng bên lề. Còn Syria lại là vấn đề có ý nghĩa trung tâm, do đó, nó giúp cho Nga giành lại vị thế trung tâm trong quan hệ quốc tế.

Thứ ba, Nga đã thử nghiệm và chứng tỏ sức mạnh quân sự của mình. Ngay tại Nga, không ít người vẫn bị bất ngờ trước màn trình diễn của các lực lượng vũ trang Nga.

Nga có hướng giải quyết thế nào với cuộc khủng hoảng Ukraine?

Kiev đang có nguy cơ rơi vào một cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ, do đó ít có khả năng họ theo đuổi đường lối nhất quán đối với thỏa thuận Minsk. Nga vẫn cho rằng Ukraine sẽ không thể tuân thủ lộ trình Minsk, hoặc giả nếu họ tuân thủ, họ sẽ không thể hoàn tất toàn bộ các nghĩa vụ. Theo Moscow, đây quả là vấn đề. Từ trước đến nay phương Tây luôn cho rằng nếu như thỏa thuận Minsk không được thực hiện, đó là do lỗi của Nga, bởi vậy Moscow làm thế nào để chứng tỏ rằng đó không phải lỗi của họ.

Vùng Donbass rồi sẽ ra sao? Điều gì sẽ xảy ra nếu nó trở thành một cuộc xung đột bị đóng băng?

Điều này sẽ không có lợi cho Nga. Thứ nhất, một cuộc xung đột đóng băng có quy mô lớn như thế sẽ rất khó quản lý, nhất là về mặt hành chính. Tiếp nữa, sẽ rất tốn kém và không ổn định. Phe ly khai chịu sự kiểm soát của Nga, nhưng Kiev là nhân tố rất khó dự đoán. Do vậy, nếu Ukraine không muốn đóng băng cuộc xung đột, nó sẽ không thể bị đóng băng.

Vị trí của Nga trên thế giới đã thay đổi thế nào từ năm 2012, khi ông Vladimir Putin bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ ba?

Năm 2012, bối cảnh hòa bình và ổn định hơn ngày nay và nước Nga là một bộ phận của liên minh quốc tế, cùng với cả châu Âu, ít nhất về mặt hình thức. Nhưng ngày nay thì mọi thứ đã khác. Không phải là do Ukraine, nước này chỉ đóng vai trò là chất xúc tác. Trên thực tế các vấn đề đã được tích tụ, mâu thuẫn giữa hai bên đã lớn lên kể từ giữa những năm 2000. Nhưng cho tới năm 2013, hai phía, nhất là Liên minh châu Âu và Nga, vẫn cố gắng tỏ ra rằng mối quan hệ vẫn ổn và quan điểm chung vẫn cho rằng Nga là một bộ phận của châu Âu.

Cuộc khủng hoảng Ukraine đã làm vỡ tan lớp bề mặt này. Đây là điều khó tránh khỏi. Không phải Ukraine thì cũng là một vấn đề khác, bởi mô hình quan hệ giữa Liên minh châu Âu và Nga đã lỗi thời. Một chương mới đã mở ra, trong đó vị thế của nước Nga trên thế giới không chắc chắn.

Mặc dầu vậy, hiện nay Nga được đánh giá là nhân tố nghiêm túc hơn trước kia. Dù muốn hay không, khả năng sử dụng sức mạnh là một lợi thế lớn của Nga. Điều này phù hợp quan điểm của người Nga, nếu như anh là người dễ mến, không ai coi trọng anh cả. Nhưng nếu anh thể hiện sức mạnh của mình thì sẽ khác.

Đây là quan điểm của Tổng thống Putin hay của dư luận?

Đó là niềm tin truyền thống vào sức mạnh cứng. Ông Putin là sản phẩm của văn hóa này. Tất nhiên, trong lịch sử Nga, anh sẽ thấy những thời điểm khác, nhưng nhìn chung, trong cuộc thảo luận hậu Chiến tranh Lạnh về cái gì quan trọng hơn, sức mạnh cứng hay sức mạnh mềm, Nga luôn luôn bị chỉ trích bởi thiếu vắng sức mạnh mềm. Cuối cùng, do chúng tôi không có sức mạnh mềm, cần phải bù đắp bằng sức mạnh cứng. Đây có thể không phải là giải pháp tốt nhất, nhưng mang lại hiệu quả nào đó.

Triển vọng cải thiện quan hệ giữa Nga với châu Âu, nhất là với Đức, như thế nào?

Một phần của vấn đề thuộc về Nga, phần khác xuất phát từ tình hình khó khăn, khi Đức đang phải đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng. Từ cuộc khủng hoảng đồng Euro, từ xung đột Ukraine cho đến người di cư, Đức đang phải đóng vai trò lớn mà nước này không hề mong muốn.

Hiện tình hình phức tạp hơn trước. Người ta chưa rõ mô hình đã vận hành từ gần một nửa thế kỷ nay, theo đó lợi ích kinh tế sẽ định hình những gì còn lại, sẽ được thiết lập lại như thế nào.

Phải chăng chính sách xoay trục của Nga sang châu Á có thể là giải pháp thay thế?

Không. Chính sách này cần phải được củng bố nhiều hơn nữa thì mới có thể thành công. Sự thay đổi này, nếu diễn ra, cũng sẽ rất từ từ. Ngay cả trong trường hợp đó – tôi không lạc quan lắm - thì cũng không thể thay thế cho mối quan hệ với phương Tây. Có thể thấy ở đây mong muốn tái lập một thế cân bằng: Nga có ba phần tư lãnh thổ ở châu Á và ba phần tư dân số ở châu Âu. Nước Nga đã quá tập trung vào phương Tây, từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Điều này phải thay đổi, không phải do sự thù địch với phương Tây, mà là một quá trình bình thường, do thế kỷ 21 châu Á sẽ là nhân tố then chốt.

---