50 công ty hàng đầu của Mỹ trong những năm qua đã 'tập kết' 1.400 tỉ đô la ở các thiên đường thuế. Apple, GE, Microsoft, Pfizer, Goldman Sachs, IBM, Coca Cola, Google, Dow Chemical và Walmart là những tên tuổi lớn được nhắc tới.

Đây là kết quả nghiên cứu độc lập của Tổ chức Từ thiện Oxfam có trụ sở tại Mỹ, hoàn toàn tách biệt với các tài liệu Panama được công bố gần đây. Có thể dễ nhận thấy rằng Hồ sơ Panama đề cập ít đến phần liên quan của Mỹ, song một phần bức màn bí mật này đã được vén lên trong báo cáo mới đây của Oxfam có tựa đề 'Đổ vỡ từ nóc'.

Oxfam Mỹ cho biết, trong giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2014, 50 doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ đã đầu tư khoảng 1400 tỉ đô la vào các công ty ngoại biên và các quỹ đầu tư ở các thiên đường thuế như Panama, Bahamas, các quần đảo Cayman trên biển Caribê, Hà Lan, Luxemburg và Ai Len... Cách này giúp các 'gã khổng lồ' này né thuế ở Mỹ.

Số tiền này lớn hơn tổng sản phẩm quốc nội của Australia, Mexico hoặc Tây Ban Nha và tương đương một nửa GDP của Pháp. Trong thời gian một năm riêng thiên đường thuế Bermuda, thuộc địa của Anh nằm trên Đại Tây Dương đã đón nhận 94 tỉ USD đầu tư từ các công ty Mỹ này.

Song song với việc tránh thuế, trong cùng kỳ các tập đoàn này còn nhận được 11 tỉ USD tiền hỗ trợ của chính phủ Mỹ theo cả hai hình thức trực tiếp và gián tiếp. Một phần trong đó là từ gói cứu trợ dành cho các ngân hàng, các hãng bảo hiểm và các tập đoàn công nghiệp lớn như General Motors. Một phần khác được trích từ các chương trình bảo lãnh của chính phủ về tín dụng dành cho các doanh nghiệp mua sản phẩm của các tập đoàn đa quốc gia của Mỹ, như hãng hàng không KLM có thể nhận được tiền hỗ trợ này nếu mua một máy bay của hãng Boeing. Hay nói cách khác, nếu các công ty này nộp thuế 27 USD thì nhận được 1 USD hỗ trợ ngược lại từ chính phủ Mỹ.

Đáng chú ý, Apple dẫn đầu trong danh sách 50 công ty đa quốc gia này với 181 tỉ USD đầu tư vào các quỹ đầu tư ở nước ngoài, kế tiếp là GE (119 tỉ USD), Microsoft (108 tỉ USD) và hãng dược Pfizer (74 tỉ USD). Ngoài ra, báo cáo của Oxfam còn đề cập đến những tên tuổi lớn như Goldman Sachs, IBM, Coca Cola, Google, Dow Chemical và Walmart.

Các tập đoàn đa quốc gia này trong giai đoạn 2008 - 2014 đã chi 2,6 tỉ USD cho hoạt động vận động hành lang để được miễn thuế. Ông Robbie Silverman, chuyên gia thuế phân ban Hà Lan thuộc Oxfam Mỹ cho biết: "Điều này đem lại lợi nhuận ngoài sức tưởng tượng”.

Oxfam không thể cho biết sự phân bổ chính xác số tiền này ở các thiên đường thuế. Theo tổ chức này, các tập đoàn đa quốc gia này cần phải thông báo số tiền họ đầu tư ra nước ngoài song họ không làm điều đó. Trong năm 2012, các công ty đa quốc gia Mỹ đạt lợi nhuận 80 tỉ USD riêng ở Bermuda, cao hơn số lợi nhuận thu được ở Trung Quốc, Nhật, Pháp và Đức cộng lại.

Điều đó cho thấy câu chuyện không chỉ xoay quanh vấn đề gian lận thuế mà còn cả việc sử dụng tất cả các loại cửa sau để phải nộp thuế ở mức ít nhất có thể theo một cách mập mờ nhưng hợp pháp.

Cũng theo Oxfam, 90% trong số 200 doanh nghiệp lớn nhất trên thế giới sử dụng các thiên đường thuế. Các doanh nghiệp lớn trên toàn cầu có thể đã bơm 7.600 tỉ USD sang các thiên đường thuế. Oxfam cho hay tránh thuế đang trở thành một 'chuẩn mực' của các công ty lớn trên khắp thế giới.

Mặc dù điều này luật thực sự không cấm song với tư cách là tổ chức nhân đạo Oxfam thấy đây là điều không thể chấp nhận. Bởi, các quốc gia trên thế giới hàng năm từ đó có thể thất thu những khoản tiền thuế khổng lồ và các nước nghèo chịu thiệt hại nặng nề. Đơn cử, do việc thuyên chuyển tiền của 50 công ty hàng đầu Mỹ sang các thiên đường thuế, ngân sách Mỹ có thất thu 111 tỉ tiền thuế. Số tiền này, theo ước tính của Oxfam, đủ để đầu tư đảm bảo nước sạch và vệ sinh cho 2,2 tỉ người trên trái đất.

Bộ Tài chính Nga đã chuẩn bị những sửa đổi cho đạo luật về ngân sách năm 2016, trong đó bao gồm cắt giảm chi phí đến 10% và những biện pháp thuộc kế hoạch chống khủng hoảng, nhưng khi nào đưa vào luật thì sẽ do Chính phủ Nga quyết định, Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov cho biết.

"Bộ Tài chính làm việc trong quá trình ngân sách bình thường, chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng các sửa đổi. Cuối cùng Chính phủ sẽ quyết định về tính hợp lý và khả thi của những sửa đổi, đưa vào luật ngay bây giờ hoặc muộn hơn", ông Siluanov nói thêm.

Ông Siluanov thông báo rằng Bộ Tài chính hiện thời chưa chuyển kiến nghị của mình lên Chính phủ.

"Đây là quyết định trong khuôn khổ kế hoạch chống khủng hoảng, hướng các nguồn lực vào hỗ trợ các ngành, tối ưu 10% các nguồn tư nhân hóa không có trong ngân sách, bộ phận những biện pháp chiến thuật", ông nói để trả lời câu hỏi về bản chất của những sửa đổi được cơ quan chuyên trách này chuẩn bị.