Xuất khẩu hạt tiêu năm 2018 giảm năm thứ hai liên tiếp

Xuất khẩu hạt tiêu năm 2018 chưa đạt được so với kỳ vọng khi giá cả và kim ngạch đều giảm so với năm 2017 – đây là năm thứ hai sụt giảm liên tiếp. Nguyên nhân chủ yếu do lượng cung vượt quá cầu.

Xuất khẩu hạt tiêu năm 2018 giảm năm thứ hai liên tiếp

Xuất khẩu hạt tiêu năm 2018 chưa đạt được so với kỳ vọng khi giá cả và kim ngạch đều giảm so với năm 2017 – đây là năm thứ hai sụt giảm liên tiếp. Nguyên nhân chủ yếu do lượng cung vượt quá cầu.

Sau 4 năm liên tục đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, năm 2018 xuất khẩu hạt tiêu chưa đạt tới 800 triệu USD. Sản lượng tiêu xuất khẩu liên tục tăng, nhưng giá trị ngày càng giảm, khiến cả nông dân và doanh nghiệp lo lắng.

Việt Nam đã 18 năm giữ vững vị trí số 1 thế giới về xuất khẩu hạt tiêu. Và đã 4 năm có tên trong câu lạc bộ nông sản trên 1 tỷ USD. Cụ thể: Xuất khẩu năm 2014 đạt 155.125 tấn với kim ngạch trên 1,2 tỷ USD; năm 2015 xuất khẩu đạt 135 nghìn tấn, kim ngạch 1,26 tỷ USD; năm 2016 xuất khẩu đạt 177 nghìn tấn, kim ngạch 1,42 tỷ USD; năm 2017 đạt 214,9 nghìn tấn, kim ngạch 1,12 tỷ USD.

Nếu như năm 2001, xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam mới chỉ đạt 50 nghìn tấn thì đến nay, lượng hạt tiêu xuất khẩu đã vượt qua mốc 200 nghìn tấn, chiếm trên 60% sản lượng tiêu thương mại trên toàn thế giới.

Hạt tiêu Việt Nam đã có mặt tại hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ. Với nhu cầu tiêu dùng hạt tiêu toàn cầu được dự báo tăng khoảng 2%/năm, ngành hạt tiêu đã được Chính phủ hoạch định là một trong 10 ngành nông sản có lợi thế xuất khẩu của Việt Nam.

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ TCHQ, xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam năm 2018 đạt 232,7 nghìn tấn, trị giá 758,8 triệu USD, tăng 8,3% về lượng nhưng kim ngạch giảm 32,1% so với năm 2017. Giá xuất bình quân giảm 37,32% chỉ đạt 3.260,24 USD/tấn. Tính riêng tháng 12/2018, xuất khẩu hạt tiêu đều tăng cả lượng và trị giá so với tháng 11/2018, tăng lần lượt 0,3% và 4,4% đạt 12,5 nghìn tấn, trị giá 40,5 triệu USD.

Mỹ, Ấn Độ, Pakistan là những thị trường xuất khẩu chính hạt tiêu của Việt Nam trong đó Mỹ chiếm thị phần nhiều hơn cả 1,4%, kế đến là Ấn Độ và Pakistan đều chiếm trên 1,3%.

Tuy nhiên, do giá xuất khẩu hạt tiêu giảm liên tục nên kim ngạch xuất khẩu tiêu sang hầu hết các thị trường đều giảm so với năm 2017, đặc biệt giảm mạnh nhất ở thị trường Thổ Nhĩ Kỳ (giảm 60,16%), giá xuất bình quân 2.756,41 USD/tấn, giảm 37,17%.

Đáng chú ý, năm 2018 thị trường Ba Lan và Singapore tăng mạnh nhập khẩu hạt tiêu của Việt Nam, tuy lượng chỉ đạt lần lượt 1,88 nghìn tấn; 1,79 nghìn tấn nhưng tăng gấp tương ứng gấp 2 lần (tức tăng 103,67%) và gấp 2,1 lần (tức tăng 113,84%) về lượng và trị giá tăng 31,02% và 23,82% so với năm 2017.

Dù giá giảm, nhưng nông dân và doanh nghiệp vẫn kỳ vọng sẽ tăng trong thời gian tới nhờ thặng dư cung - cầu giảm. Theo Tổ chức Hồ tiêu quốc tế (IPC), dự kiến tổng sản lượng hạt tiêu thế giới năm 2019 đạt 494.200 tấn, giảm so với mức 523.400 tấn của năm 2018. Sản lượng hạt tiêu Ấn Độ dự kiến cũng sẽ giảm trong năm 2019 xuống còn 47.000 tấn từ gần 64.000 tấn vào năm 2018.

Tại Indonesia, người dân không tích trữ nguồn hàng như những năm trước. Còn ở Việt Nam, mưa lớn kéo dài gây ngập úng, khiến hàng trăm ha cây tiêu chết. Tuy nhiên, giá tiêu toàn cầu sẽ không tăng mạnh do Brazil đang bước vào vụ thu hoạch mới. Để cải thiện giá tiêu, theo Hiệp hội Hạt tiêu Việt Nam, cách duy nhất là nâng cao chất lượng sản phẩm.

Trong dài hạn, chất lượng sẽ là yếu tố quyết định lên giá hạt tiêu, do đó cần có chính sách giúp đỡ và thúc đẩy nông dân sản xuất hạt tiêu theo hướng hữu cơ, đồng thời xây dựng và quảng bá thương hiệu tiêu của từng địa phương đến các thị trường trên thế giới.

Tuy nhiên, thời gian gần đây nông dân trồng hạt tiêu đã tuân thủ tốt hơn các quy trình canh tác, sản xuất để có nguồn nguyên liệu sạch, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Các địa phương tổ chức hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân canh tác theo tiêu chuẩn GAP, quy trình phòng trừ dịch hại tổng hợp, cách sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng lúc, đúng cách hơn... Trong khâu chế biến, hiện cũng đã có 20 doanh nghiệp lớn đầu tư nhà máy chế biến riêng để xử lý hạt tiêu theo tiêu chuẩn công nghệ cao với công suất khoảng 60.000 - 70.000 tấn/năm. Phần lớn các nhà máy đều đạt tiêu chuẩn GMP và nhiều tiêu chuẩn quốc tế quy định đối với nhà máy chế biến thực phẩm.