Đề xuất trích ngân sách Trung ương thưởng cho các địa phương thu vượt dự toán năm 2015 được Chính phủ đề cập trong báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách năm 2015 tại phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội sáng 7/3. Theo đó, cơ quan điều hành cho biết, trong khi thu ngân sách Trung ương năm 2015 hụt thu hơn 2.260 tỷ đồng thì các địa phương lại vượt tổng cộng 76.400 tỷ đồng (sau khi trừ đi số hụt thu 1.400 tỷ tại 5 tỉnh Kon Tum, An Giang, Cần Thơ, Bà Rịa - Vũng Tàu và Trà Vinh).

Giá dầu giảm, chi phí đầu vào thấp là một trong những lý do giúp ngân sách các địa phương vượt thu trong năm 2015. Ảnh: Anh Quân.

Để đảm bảo cân đối, Chính phủ nêu phương án dùng gần 4.000 tỷ đồng kinh phí đã giữ lại của Trung ương. Trước đó trong năm, Bộ Tài chính đã đề nghị giữ lại 10% dự toán chi thường xuyên 8 tháng cuối năm của các Bộ, ngành, khoảng 643 tỷ đồng. Ngoài ra, ngân sách còn nguồn dự phòng hơn 3.350 tỷ đồng.

Về phương án bù hụt thu này, Ủy ban Tài chính Ngân sách nhất trí để đảm bảo cân đối. Tuy nhiên, Chính phủ còn dự kiến chi 1.730 tỷ đồng để thưởng vượt thu cho các địa phương hoàn thành dự toán. Trình bày tại Thường vụ, Chủ tịch Ủy ban Tài chính Ngân sách - ông Phùng Quốc Hiển cho biết đa số ý kiến đề nghị Chính phủ cân nhắc, xem xét lại vì về tổng thể, ngân sách trung ương năm 2015 vẫn bị hụt thu. Mặc dù vậy, Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng thừa nhận việc chi thưởng vượt dự toán cho các địa phương là đúng với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.

Năm 2015, dù giá dầu thô sụt giảm khiến nhiều dự báo cho rằng ngân sách sẽ hụt thu nặng nề. Tuy nhiên, ngành tài chính đã nỗ lực để bù đắp nguồn thu từ dầu thô bằng thu nội địa. Ngoài ra trong năm, ngành thuế cũng xử lý được gần 40.000 tỷ đồng nợ thuế, thu thêm 2.000 tỷ đồng theo kiến nghị kiểm toán, 14.300 tỷ đồng cổ tức được chia của các ngân hàng thương mại Nhà nước nắm cổ phần chi phối. Năm ngoái, ngân sách Nhà nước cũng có thêm 1.900 tỷ đồng từ thu thuế chuyển nhượng của Metro và gần 1.000 tỷ đồng phí bảo vệ môi trường với chất thải rắn tại Công ty Formosa Hà Tĩnh.

Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2015, bội chi ngân sách là 256.000 tỷ đồng, chiếm 6,11% GDP (tính theo GDP thực tế). Chiều 7/3, Ủy ban thường vụ Quốc hội tiếp tục thảo luận về kinh tế xã hội.

Cụ thể từ trung tuần tháng 2/2016 đến nay, cả nghìn hộ dân thuộc các địa phương như: thị xã Đồng Xoài, huyện Bù Đốp, Lộc Ninh, Đồng Phú, Bù Đăng, Bù Gia Mập chưa có nước máy rơi vào cảnh thiếu nước sinh hoạt. Nhiều hộ phải đi xin nước từ những nhà có giếng còn nước hoặc tỏa đến những con suối, sông, hồ lấy nước về dùng. Đáng chú ý, nhiều hộ phải mua nước từ các xe bồn về dùng với giá "cắt cổ".

Người dân thuộc khu phố Phú Thịnh, phường Tân Phú, thị xã Đồng Xoài đào giếng để lấy nước dùng cho sinh hoạt.

Tại thị xã Đồng Xoài những ngày gần đây, nước sinh hoạt được bán với giá 75.000 đồng một m3 (trung bình một xe bồn chứa 4m3). Trong khi đó, theo Công ty TNHH một thành viên cấp thoát nước Bình Phước, hiện 1m3 nước máy bán ra cho dân có giá 6.000-11.000 đồng, tùy lượng sử dụng. Ở các địa phương khác, nước mua sử dụng cho sinh hoạt cũng có giá tương tự.

Anh Nguyễn Văn Đô nhiều năm làm nghề bán nước sinh hoạt ở ngã tư đường Nguyễn Hữu Cảnh - Trương Công Định thuộc khu phố Phú Thịnh, phường Tân Phú (thị xã Đồng Xoài) cho biết: “Một bồn nước (tương đương 4m3) tôi bán cho người dân với giá 300.000 đồng. Những hộ mua nước về sử dụng hầu hết do giếng bị cạn, nhiều nhà thuê thợ đến vét nhưng vẫn không có nước đành phải mua nước về dùng”.

Hiện hầu hết người dân ở các địa phương như: Bù Đốp, Lộc Ninh, Bù Đăng, Bù Gia Mập, Đồng Phú vẫn còn sử dụng nước từ giếng đào, giếng khoan, chứ chưa có nước máy do chi phí kéo đường ống về vẫn còn khá cao.