(Tai chinh)

Quyết định mức lãi suất 0% cho tiền gửi USD của người dân - mục tiêu để chống đôla hóa - là không bất ngờ. Nhưng USD khác vàng, do vậy hậu lãi suất USD còn 0% sẽ phức tạp hơn so với khi dừng trả lãi cho người gửi vàng.

Đụng đến USD là khó. Nhưng lợi ích của việc chỉ dùng VND trên lãnh thổ Việt Nam cũng quá rõ. Trước đây, có lúc tồn tại tới ba loại phương tiện thanh toán: VND, vàng và USD. Hậu quả là thường xảy ra sốt giá, lúc thì vàng, khi thì USD làm người dân giảm lòng tin vào VND.

Gần đây, Ngân hàng (NH) Nhà nước đã trị được những cơn sốt giá do vàng gây ra và đang đi những bước đầu tiên với USD. Nhưng thuyết phục người dân dần bỏ thói quen giữ USD là việc cực kỳ khó.

Có rất nhiều chuyện phải làm, nhưng giải pháp gì cũng đều phải theo nguyên tắc “có qua có lại” để hai bên gặp nhau.

“Có qua”, đó là NH Nhà nước thông qua mức lãi suất 0% đã loan đi một thông điệp rằng đừng giữ USD nữa và sẽ điều hành chính sách tiền tệ sao cho người giữ VND luôn được lợi hơn so với giữ USD.

Còn “có lại”, đó là NH Nhà nước phải tạo điều kiện cho người dân từ bỏ thói quen giữ USD. Muốn thế, việc phải làm thường xuyên và lâu dài là ổn định và đảm bảo sức mua của VND, người dân không bị thiệt trước những cú sốc tỉ giá.

Rồi cũng phải thỏa mãn những nhu cầu hợp pháp của người dân và doanh nghiệp về ngoại tệ. Không để những trường hợp đi du học, chữa bệnh, du lịch ở nước ngoài hay nhập khẩu hàng hóa phải chờ đợi hoặc phải mua USD với giá cao hơn quy định.

Bởi vì một số người không giữ USD nữa, bán cho NH, khi cần thì NH phải bán lại cho họ, có qua có lại là thế. Làm được thế cũng là cách NH Nhà nước củng cố lòng tin để người dân và doanh nghiệp thôi giữ USD.

Thấy bán dễ mua dễ, nhiều người làm theo, ngoại tệ từ chỗ đóng băng trên tài khoản của người dân mới chảy về tập trung trong tay NH và NH Nhà nước.

Cần nhắc lại trước đây, người dân và doanh nghiệp có thể tự xoay ngoại tệ. Với người dân là từ nguồn cất giữ, còn doanh nghiệp thì vay của NH.

Khi lãi suất USD còn 0%, tiền gửi USD có thể giảm dần, tới đây hoạt động cho vay USD cũng teo lại, mọi nhu cầu ngoại tệ đều trông vào NH. NH không thông thì hoạt động thanh toán sẽ tắc, công việc học tập, làm ăn của người dân khó theo.

Biết là khó, nhưng đây là lần đầu tiên mục tiêu “người Việt xài và giữ tiền Việt” được thực hiện quyết liệt. Đó là thử thách không chỉ cho NH Nhà nước mà cho cả người dân và doanh nghiệp.