Theo các chuyên gia an ninh, những cuộc tuần tra vì tự do hàng hải của Washington phải diễn ra thường xuyên mới đạt được hiệu quả mong muốn, nhất là khi Bắc Kinh đang có tham vọng bành trướng sức mạnh quân sự ở Đông Nam Á và xa hơn. “Kiểu tuần tra này không thể chỉ một lần rồi thôi mà phải diễn ra thường xuyên để tăng sức nặng cho thông điệp của mình” - ông Ian Storey, chuyên gia về biển  Đông tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, nhận định.

Bà Bonnie Glaser, chuyên gia an ninh tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ), dự báo các sứ mệnh trên có thể sẽ thường xuyên bởi hải quân Mỹ không muốn bị gạt ra rìa hoàn toàn ở biển Đông. “Không ai muốn Trung Quốc đơn phương áp đặt một khu vực cấm đi lại và kiểm soát vùng biển không phải của mình” - bà Glaser nói với Reuters.

Hoạt động cải tạo trái phép của Trung Quốc tại Đá Vành khăn trên biển Đông Ảnh: REUTERS

Một số chuyên gia khác lo ngại Trung Quốc sẽ tìm cách cản trở Mỹ, đe dọa gây ra căng thẳng quân sự và chính trị. Chẳng hạn, tàu hải quân Trung Quốc có thể cản trở hoặc bao vây tàu Mỹ, làm leo thang cuộc đối đầu.

An ninh hàng hải, nhất là tình hình biển Đông, chắc chắn là một trong những nội dung thảo luận chính khi Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp người đồng cấp Indonesia Joko Widodo ở Nhà Trắng vào tuần tới.

Trả lời báo The Wall Street Journal (Mỹ), ông Luhut Pandjaitan - Bộ trưởng phụ trách các vấn đề chính trị, pháp lý, an ninh của Indonesia - cho biết Mỹ có quyền cho tàu chiến đến gần các đảo nhân tạo nói trên bởi đó là vùng biển quốc tế. Ngoài ra, quan chức này khẳng định Jakarta không công nhận cái gọi là “đường lưỡi bò” mà Trung Quốc tự vẽ để mưu đồ độc chiếm biển Đông, đồng thời sẽ sớm đóng vai trò tích cực hơn trong việc giải quyết xung đột ở vùng biển này.

Trong số bốn bộ trưởng bị cáo buộc dính vào bê bối, có hai vụ liên quan đến hoạt động gây quỹ chính trị. Bộ trưởng Nông, Lâm, Ngư nghiệp Hiroshi Moriyama bị cáo buộc nhánh LDP do ông đứng đầu đã nhận gần 70 triệu yen tiền tài trợ chính trị trong giai đoạn 2011-2013 từ 24 công ty bị cáo buộc từng hối lộ để thắng thầu trong các dự án công.

Nhánh LDP do Bộ trưởng Giáo dục, Văn hóa, Thể thao và Khoa học Hiroshi Hase đứng đầu cũng bị phát hiện từng nhận tiền tài trợ từ một công ty hiện nay đã đủ điều kiện được nhận sự hỗ trợ của nhà nước.

Còn Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Okinawa và Lãnh thổ phía Bắc Akiko Shimajiri bị nghi ngờ đã vi phạm luật bầu cử khi phân phát cho cử tri các tờ lịch có in tên của bà trên đó, một hành động có thể bị quy vào việc vi phạm lệnh cấm tài trợ trong bầu cử.

Trước đó một năm, nguyên Bộ trưởng Tư pháp Midori Matsushima cũng buộc phải từ chức do đã phát cho cử tri quạt giấy, hành động bị liệt vào diện vi phạm luật bầu cử.

Nhân vật thứ tư bị dính vào bê bối là Bộ trưởng phụ trách tái thiết sau thảm họa Tsuyoshi Takagi.

Cả bốn bộ trưởng trên đều bác bỏ các cáo buộc nhằm vào mình. Tuy nhiên, các đảng đối lập vẫn đang gây sức ép đòi chính phủ của ông Abe và liên minh cầm quyền triệu tập phiên họp Quốc hội bất thường để chất vấn các bộ trưởng.

Một quan chức cấp cao của LDP tuyên bố việc triệu tập phiên họp Quốc hội bất thường để thảo luận các vấn đề trên là không cần thiết. Tuy nhiên, Chủ tịch Đảng Duy tân Nhật Bản Yorihisa Matsumo cho rằng với việc không tổ chức họp quốc hội, chính phủ của ông Abe và LDP đang tìm cách che giấu các vụ bê bối