(Tin kinh te)
Nay thì chúng ta biết về các cáo buộc theo đó nói những người siêu giàu, hay có những mối quan hệ chính trị cấp cao, thậm chí cả thân nhân của những người đó, đã chuyển hàng trăm ngàn đô la từ quốc gia nơi họ cư trú tới các tài khoản hải ngoại mở ở Panama, Hong Kong và Singapore cùng nhiều nơi khác nữa.
Singapore là một trong các trung tâm được giới nhà giàu quan tâm, tới mở tài khản ngân hàng. Ảnh AFP
Một số các trung tâm ngân hàng hải ngoại lớn nhất thế giới hiện diện tại Á châu - Singapore, Macao, Dubai và Hong Kong chẳng hạn, là những trung tâm hàng đầu được giới nhà giàu thế giới nhìn vào khi muốn mở tài khoản ở nước ngoài.
Bản thân hoạt động ngân hàng như thế không phải là bất hợp pháp, nhưng các thủ đô Á châu đã bị áp lực phải chia sẻ thêm thông tin về việc các chủ tài khoản là ai, tiền từ đâu tới. Vậy Hồ sơ Panama có buộc chính phủ các nước phải minh bạch hơn về thuế hay không?
Khó có thể xảy ra, Andy Xie, một kinh tế gia độc lập tại Trung Quốc và Hong Kong nói.
"Tại Á châu, đó là chuyện làm sao để giấu đi được khối tài sản họ có được một cách không hợp pháp," ông Xie nói. "Quyền lực chính trị và sự giàu có từ những cách không sạch sẽ luôn đi kèm với nhau tại đây."
Trốn thuế hay tránh thuế?
Phải nói rõ thế này - việc mở tài khoản ở nước ngoài hoặc mở một công ty ở nước ngoài là điều hoàn toàn hợp pháp.
Nhưng vấn đề trở nên phức tạp hơn ở chỗ có sự khác biệt giữa việc trốn thuế và việc tránh thuế.
Trốn thuế, theo Paul Lau, thành viên chuyên về thuế trong hãng kiểm toán PricewatherhouseCooper (PwC), là khi "một người có thu nhập cần phải báo cáo nhưng lại không trình báo về khoản thu nhập đó".
Như vậy, nếu quý vị có thu nhập ở một tài khoản hải ngoại nhưng quý vị không khai báo với cơ quan thuế ở quốc gia mình sinh sống, mà theo luật thì quý vị lẽ ra phải khai báo, thì đó là việc làm bất hợp pháp.
Nhưng tránh thuế lại là thứ không rõ ràng như thế, theo ông Lau.
"Tránh thuế là việc lợi dụng một số điều khoản thuế để áp dụng theo cách không đúng với nội dung của điều khoản đó, nhằm tránh phải trả thuế."
Điều đó có nghĩa là nếu như quý vị tìm được một cách thức hoàn toàn hợp pháp để tránh phải trả thuế dựa vào một điều khoản nào đó trong hệ thống thuế, thì khi đó, tùy thuộc vào từng quốc gia cụ thể mà quý vị có thể được cho là không làm điều gì bất hợp pháp hết.
"Thế giới đầy những quốc gia và các vùng lãnh thổ cung cấp các dịch vụ đặc biệt nhằm hỗ trợ cho các cách che giấu tài sản," nhóm chuyên hoạt động chống tham nhũng Transparency International nói.
Các nhà hoạt động nói nay đã đến lúc các quốc gia này cần cải tổ thế giới tài chính ngầm mà họ cho hoạt động, và cần trở nên minh bạch hơn.
"Những nhà vận dụng, gồm các kế toán, luật sư, những người thành lập công ty - họ đều liên quan," Casey Kelso từ Transparency International nói.
"Họ đều kiếm được rất nhiều tiền, tính theo tỷ lệ phần trăm các lợi nhuận từ những giao dịch này."
'Quan điểm nghiêm túc'
Thế nhưng việc cải tổ các trung tâm ngân hàng hải ngoại không phải là điều dễ dàng.
Loại hình dịch vụ này thu hút hàng tỷ đô la mỗi năm cho các trung tâm ngân hàng hải ngoại, và đó không phải chỉ là cho các cá nhân.
Các tập đoàn thu lợi khổng lồ thường đặt văn phòng tại những trung tâm này để chỉ phải trả khoản thuế thấp hơn.
Google, Apple, Microsoft, BHP Billiton và Rio Tinto - toàn những cái tên nổi tiếng - đều thừa nhận là đang bị giới chức thuế Úc kiểm tra về việc sử dụng Singapore làm nơi marketing và đầu mối cung cấp dịch vụ.
Các hãng báo cáo thu nhập hàng trăm triệu đô la tại Singapore, nhưng trả thuế ở mức thấp hơn so với mức họ lẽ ra phải trả tại Úc, bởi Singapore có quy định thuế ở mức thấp hơn.
Các công ty nói rằng họ không làm gì sai, bởi Singapore là một cổng kinh doanh quan trọng đối với họ.
Thế nhưng Úc nói rằng nếu như số tiền các hãng kiếm được là từ Úc thì các hãng phải đóng thuế ở Úc.
Cả Singapore và Hong Kong nói họ có quan điểm nghiêm túc trong chuyện trốn thuế và ủng hộ các nỗ lực quốc tế trong việc xử lý các vấn đề xuyên biên giới.
Chính phủ nơi này đã nhanh chóng chỉ ra các nỗ lực mà họ thực hiện nhằm trấn áp các hoạt động bất hợp pháp.
"Singapore có quan điểm nghiêm túc đối với chuyện trốn thuế và sẽ không dung thứ bất kỳ trung tâm kinh doanh, tài chính nào hỗ trợ cho các hoạt động tội phạm liên quan tới thuế," Cơ quan Quản lý Tiền tệ Singapore nói trong một tuyên bố.
Bộ Tài chính Singapore nói thêm: "Chúng tôi đang xem xét thông tin liên quan tới Hồ sơ Panama và sẽ tiến hành mọi biện pháp kiểm tra cần thiết."
"Nếu như có bằng chứng về việc làm sai trái bởi bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào tại Singapore, chúng tôi sẽ không ngần ngại trong việc có hành động cứng rắn."
Trên thực tế, nhiều quốc gia Á châu đã cam kết đến 2018 sẽ trao đổi thêm các thông tin về thuế, như một phần trong sáng kiến Tự động Trao đổi Thông tin do OECD đưa ra.
Singapre, Nhật Bản, Hong Kong và Úc đều đã ký kết tham gia sáng kiến này.
Vậy nên nếu quý vị là một công dân Úc và mở tài khoản tại Singapore, về mặt lý thuyết, đến 2018 thì chính phủ của quý vị sẽ biết chuyện đó.
Nhưng các nhà chỉ trích nói rằng các nước phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng hải ngoại thì chẳng được lợi gì trong việc này. Trên thực tế, việc làm ăn của họ phụ thuộc và việc giữ kín được thông tin.
Rốt cuộc, vấn đề phụ thuộc vào việc ai sẽ có bước đi đầu tiên. Và chúng ta biết rằng một khi vẫn còn có cầu, thì sẽ luôn có nguồn cung.
KARISHMA VASWANI
Theo Bizlive