Ba điều muốn của Trung Quốc và Mỹ trong chuyến thăm của Tổng thống Trump

Ba chuyên gia hàng đầu đã nêu ra những nhận định về những điều mà Trung Quốc cũng như Hoa Kỳ mong muốn sẽ đạt được trong cuộc hội đàm song phương.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang tiếp tục lịch trình chuyến công du châu Á sau khi ông Trump đã đến Nhật Bản và Hàn Quốc.

Theo kế hoạch, ông Trump đến Trung Quốc trong chặng dừng chân thứ ba vào cuối ngày 8/11, sau khi ông Trump có cuộc hội đàm song phương với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và có bài phát biểu quan trọng tại Quốc hội nước này.Trước khi lên đường thực hiện chuyến công du châu Á, ông Trump cũng đã tiết lộ về những nội dung sẽ thảo luận với các nhà lãnh đạo của 5 quốc gia mà ông Trump dự định sẽ đến thăm.

Trong đó, các vấn đề về hợp tác thương mại, củng cố liên minh, vấn đề hạt nhân của Triều Tiên sẽ là những nội dung nổi bật.

Tuy nhiên, giới quan sát Trung Quốc lại cho rằng, dường như ông Trump vẫn chưa khẳng định rõ về những chủ đề quan tâm hàng đầu trong cuộc hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, khi ông Trump đến thăm nước này.

Theo đó, ngày 8/11, tờ South China Morning Post đã có cuộc phỏng vấn ba chuyên gia về quan hệ quốc tế để làm rõ những chủ đề nóng trên bàn đàm phán tới đây tại Bắc Kinh giữa hai nhà lãnh đạo Trung - Mỹ.

Trả lời cuộc phỏng vấn, ba chuyên gia đã nêu ra những nhận định của mình về những điều mà Trung Quốc cũng như Hoa Kỳ mong muốn sẽ đạt được trong cuộc hội đàm thượng đỉnh song phương này.

Ba điều mà Trung Quốc muốn có được từ chuyến thăm của ông Trump

Thứ nhất, Trung Quốc muốn có một tuyên bố rõ ràng từ Washington về quan điểm Hoa Kỳ trong mối quan hệ Trung - Mỹ.

Ông Liu Weidong, chuyên gia nghiên cứu về Hoa Kỳ tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho biết:

Hai vấn đề quan trọng sẽ được hai nhà lãnh đạo Trung - Mỹ tập trung thảo luận trong cuộc hội đàm.

Đó là quan hệ thương mại giữa hai nước và vấn đề khủng hoảng hạt nhân của Triều Tiên.

“Vấn đề Thương mại và Triều Tiên sẽ nằm ở vị trí trọng tâm trong chương trình nghị sự của của hai nhà lãnh đạo”, ông Liu nói.

Tuy nhiên, ông Liu cũng lưu ý rằng, Trung Quốc sẽ có một quan điểm khác, và điều đó có lẽ cần phải làm trước tiên, sau đó mới bàn đến các vấn đề khác.

“Hoa Kỳ thích đối phó với Trung Quốc bằng cách tiếp xúc với các vấn đề thiết thực trước tiên và sau đó phát triển quan hệ chiến lược.

Nhưng Trung Quốc lại muốn Hoa Kỳ xác định mối quan hệ trước đã, sau đó mới đi sâu vào các chi tiết về cách giải quyết các vấn đề khác”, ông Liu nói.Ông Liu còn cho biết thêm, ông Trump chưa bao giờ thể hiện rõ ràng về những gì mà ông ấy đã nhìn thấy đối với vai trò của Trung Quốc ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong chiến lược của Hoa Kỳ. 

Ông cũng nhấn mạnh rằng:

Không giống như người tiền nhiệm Barack Obama, người nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng một quan hệ đối tác chiến lược hòa bình, ông Trump đã không đưa ra bất kỳ mục tiêu chung nào cho hai nước.

Cũng đồng quan điểm với ông Liu, ông Zhang Zhexin, một nhà nghiên cứu tại Học viện Nghiên cứu quốc tế Thượng Hải cho biết:

"Tôi hy vọng vào hai nhà lãnh đạo sẽ đưa ra một tuyên bố chung sau cuộc họp, và thống nhất rằng, Trung Quốc và Mỹ sẽ thiết lập một quan hệ đối tác kinh tế cân bằng, mở rộng phạm vi hợp tác và tránh xung đột."

Thứ hai, Bắc Kinh muốn Hoa Kỳ nhắc lại “quyền hợp pháp” của Trung Quốc trên một số vấn đề về lãnh thổ.

Đối với vấn đề Đài Loan, ông Kerry Brown, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc tại Viện King's College ở London cho rằng:

Ông Tập sẽ lại tìm kiếm sự thừa nhận của ông Trump về chính sách “Một Trung Quốc” như ông đã làm trong cuộc hội đàm đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo vào tháng Tư ở Florida (Hoa Kỳ) trong chuyến thăm của ông Tập tới đất nước xứ cờ hoa.

Về vấn đề Biển Đông, ông Brown nhận định, ông Tập cũng có thể sẽ nhắc lại các yêu sách của Trung Quốc trên biển Biển Đông và sẽ đưa ra một lời khuyên đối với Hoa Kỳ rằng:

Hãy nên duy trì một mối quan hệ thấp ở Biển Đông đang gây tranh cãi này, nơi mà Trung Quốc đã xây dựng một số hòn đảo nhân tạo (bất hợp pháp).

Đối với vấn đề Thái Bình Dương, ông Brown cho rằng:

“Trung Quốc cũng sẽ đưa ra quan điểm cho rằng, Thái Bình Dương là không gian chung cho cả Trung Quốc và Mỹ. 

Vì vậy, sẽ không thể tồn tại một kiểu hệ thống phân cấp giữa hai nước”.

Thứ ba, Trung Quốc muốn một sự hợp tác quan hệ thương mại có lợi cho cả hai bên.

Đề cấp vấn đề này, ông Zhang cho biết, ông Tập đã nói trong bài phát biểu khai mạc tại Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 vào tháng trước rằng:

Trung Quốc sẽ tiếp tục mở cửa thị trường nhưng mọi hoạt động thương mại phải có lợi cho cả hai bên.

“Trung Quốc đã sẵn sàng mở một số thị trường của nước này sang Mỹ, như ngành văn hoá và ngân hàng..., miễn là nó đảm bảo mang lại lợi ích cho cả hai bên”, ông Zhang nói.

Ông Liu lại nhấn mạnh rằng:

Bắc Kinh sẽ không “dễ dàng chấp nhận các yêu cầu thương mại của Hoa Kỳ”, như nước này đã làm trong 10 tháng đầu tiên trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, bằng cách đồng ý với các đề xuất của Hoa Kỳ về thương mại.

“Trung Quốc sẽ không để Hoa Kỳ đổ lỗi cho sự mất cân bằng thương mại giữa hai nước. 

Có thể ông Tập sẽ nói với ông Trump về các nội dung sửa đổi trong chính sách thương mại của Trung Quốc, và đưa ra cân nhắc việc cân bằng thâm hụt thương mại bằng cách xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng cao sang Trung Quốc”,ông Lưu nói.

Ba điều mà Hoa Kỳ muốn có được từ chuyến thăm Trung Quốc của ông Trump

Thứ nhất, Hoa Kỳ muốn có sự đảm bảo cân bằng thương mại tốt hơn.

Về vấn đề này, ông Zhang cho biết:

Trước chuyến công du châu Á, ông Trump đã cam kết rằng, ông sẽ tìm cách giúp cân bằng thâm hụt thương mại trị giá tới 347 tỷ USD mà phía Mỹ phải gánh chịu, trong các cuộc hội đàm với ông Tập.

Theo đó, ông Trump đã dẫn theo Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross và một phái đoàn thương mại gồm những người đứng đầu của 29 công ty Hoa Kỳ đến Trung Quốc trong chuyến công du này để tiến hành các cuộc hội đàm với phía Trung Quốc.“Ông Trump sẽ không trở về Mỹ tay không mà không có bất kỳ hợp đồng kinh doanh hay thỏa thuận thương mại mới nào”, ông Zhang nói.

Thứ hai, Mỹ muốn Trung Quốc đưa ra nhiều điều cam kết hơn trong việc giải quyết vấn đề khủng hoảng hạt nhân của Triều Tiên.

Ông Zhang nói rằng, Mỹ sẽ muốn Trung Quốc tích cực hơn nữa trong việc thúc đẩy Triều Tiên từ bỏ chương trình phát triển tên lửa và vũ khí hạt nhân;

Đồng thời muốn Trung Quốc phải tuân thủ đầy đủ các biện pháp trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Bình Nhưỡng.

Còn ông Liu thì lại cho rằng, Bắc Kinh có thể sẽ có một quan điểm khác.

“Có thể Trung Quốc đang muốn theo dõi phản ứng của Triều Tiên.

Nếu Bình Nhưỡng không tiến hành những hành động khiêu khích nữa, thì cũng không cần phải có thêm những hành động nào nữa từ cả phía Mỹ và Trung Quốc”,ông Liu nói.

Ông Liu còn nói thêm rằng, hiện vẫn chưa rõ liệu ông Tập và ông Trump có thảo luận về khả năng tiến hành một cuộc đàm phán song phương giữa Mỹ và Triều Tiên hay không.

Thứ ba, Hoa Kỳ muốn có một mối quan hệ ổn định hơn với Trung Quốc.

Ông Zhang cho rằng, ông Trump đã có mối quan hệ cá nhân gần gũi với ông Tập kể từ chuyến thăm của ông Tập tới Hoa Kỳ hồi tháng 4, nhưng hiện tại ông Trump vẫn chỉ trích Bắc Kinh về các vấn đề thương mại và Triều Tiên.

Tuy nhiên, trong chuyến thăm Trung Quốc lần này, ông Trump có thể sẽ tìm kiếm sự ổn định lớn hơn với Trung Quốc, vì lợi ích của việc cải thiện quan hệ kinh tế.

“Dựa trên những gì mà Hoa Kỳ cần từ Trung Quốc để đạt được thành công về kinh tế lớn hơn nữa, có thể ông Trump sẽ giữ hai bên tránh khỏi những bất đồng về các vấn đề nhạy cảm.

Do đó, quan hệ Trung - Mỹ sẽ trở nên hợp tác và ít biến động hơn”, ông Zhang nói. [1]

Có thể nói, chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump tới Trung Quốc nhiều khả năng sẽ đem lại những thành công ngoài mong đợi.

Các chuyên gia đã chỉ ra ba vấn đề mà Trung Quốc và Mỹ mong muốn, trong đó có những vấn đề mà cả hai bên đều cùng quan tâm và hy vọng đạt được, như tăng cường mối quan hệ hợp tác song phương tốt đẹp giữa hai nước, khắc phục những bất cập trong hoạt động thương mại và giải quyết cuộc khủng hoảng Triều Tiên.

Điều này có thể sẽ nhanh chóng đưa đến sự đồng thuận cao giữa hai nhà lãnh đạo trong cuộc hội đàm song phương vào ngày thứ Năm.

Tuy nhiên, sẽ có những điều mà không thể làm thỏa mãn được cho cả hai bên.

Về vấn đề Biển Đông, ông Trump sẽ khó có thể chấp nhận rằng nơi đó thuộc về chủ quyền của Trung Quốc, bởi điều đó là hoàn toàn phi lý và luật pháp quốc tế cũng đã chỉ ra rõ ràng.

Chưa kể đến việc Mỹ cũng có lợi ích về tự do hàng hải ở Biển Đông theo luật pháp quốc tế.

Mặt khác, chiến lược của Mỹ về một “Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do, mở cửa” có thể sẽ làm chạnh lòng Trung Quốc.

Bởi nước này cũng luôn khẳng định về một vai trò quan trọng của Bắc Kinh trong khu vực.

Mặc dù vậy, chuyến thăm Trung Quốc lần này của ông Trump sẽ đem lại nhiều điều tích cực hơn cho cả hai bên trên nhiều khía cạnh, như những gì mà các phương tiện truyền thông Trung Quốc đang lạc quan mong đợi.

Tài liệu tham khảo:

[1] South China morning post/ China-US talks: What are the three things Donald Trump and Xi Jinping want most?

PHẠM DOÃN TÌNH
Theo Giáo Dục Việt Nam