Cần sửa đổi các quy định về phương pháp tính, mức thu nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản để tránh thất thu cho NSNN.

Ngoài ra, hệ thống chính sách thuế, phí, lệ phí đối với khoáng sản đã được hoàn thiện theo hướng bảo vệ, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản của quốc gia. Việc điều tiết các khoản thu từ khoáng sản luôn hướng các DN thực hiện khai thác khoáng sản tiết kiệm, hiệu quả; có chính sách khuyến khích DN đầu tư vào chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm tài nguyên.

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, hiện việc thu thuế đối với tài nguyên khoáng sản vẫn có nhiều khó khăn, bất cập như: Theo quy định sẽ phạt tiền các hành vi khai thác khi Giấy phép khai thác đã hết hạn hoặc khai thác khoáng sản mà không có giấy phép theo quy định. Ngoài ra, còn hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu toàn bộ tang vật là khoáng sản, phương tiện sử dụng để vi phạm.

Song thực tế vẫn có trường hợp khai thác nhỏ lẻ, mua bán khoáng sản, vật liệu xây dựng thông thường, không có giấy phép, nhưng vẫn không bị tịch thu theo quy định do hàng hóa khó tịch thu và lưu trữ. Việc mua bán này là không hợp pháp gây khó khăn cho công tác quản lý khai nộp thuế GTGT, thuế thu nhập DN, thuế tài nguyên dẫn đến thất thu thuế.

Cũng theo Bộ Tài chính, quy định về xác định trữ lượng tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là chưa phù hợp. Hiện trữ lượng tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản dựa trên trữ lượng ghi trong Giấy phép khai thác. Tuy nhiên, trữ lượng ghi trong Giấy phép so với trữ lượng thực tế DN khai thác có sự chênh lệch rất lớn. Ngoài ra, tài nguyên khai thác ra có nhiều loại sản phẩm, trong đó sản phẩm có mức giá cao nhưng chiếm trữ lượng nhỏ, sản phẩm có mức giá thấp nhưng trữ lượng nhiều. Việc áp dụng giá trị trung bình mức giá làm giá tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản sẽ không đảm bảo công bằng, không tương ứng với trữ lượng.

Cùng với đó, theo các quy định hiện hành thì tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là một khoản thu NSNN, được quản lý thu nộp theo quy định của Luật Quản lý thuế và Nghị định 203/2013/NĐ-CP hướng dẫn Luật Khoáng sản nhưng Nghị định này chưa quy định rõ việc tính, nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản sau khi hết thời gian nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (thẩm quyền gia hạn là do Thủ tướng Chính phủ quyết định).

Mặt khác, thời gian qua, nhiều DN khai thác khoáng sản gặp khó khăn do giá khoáng sản trên thị trường thế giới giảm sâu nên đã đề nghị gia hạn nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản để giải quyết khó khăn cho DN. Do vậy, theo Bộ Tài chính, để giải quyết dứt điểm các kiến nghị cần có hướng dẫn chung để thống nhất thực hiện. Bộ Tài chính cũng chỉ ra, hiện thiếu quy định, hướng dẫn đối vói trường hợp nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản một lần cho cả thời gian cấp phép khai thác nhưng đang trong thời gian được phép khai thác mà DN tạm dừng hoạt động thì có được trả lại tiền cấp quyền đã nộp cho trữ lượng còn lại chưa khai thác.

Bộ Tài chính kiến nghị, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung về các phương pháp tính, mức thu, quản lý thu…đảm bảo phù hợp với thực tế và khả thi trong quá trình thực hiện. Ngoài ra, cần nghiên cứu chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác khoáng sản theo hướng chặt chẽ và nghiêm minh hơn.

Cụ thể, cái tên Nguyen Thi Bich Thuy được “Hồ sơ Panama” thể hiện đăng ký địa chỉ tại Trường đoàn T.Ư Hà Nội và hưởng lợi tức từ Công ty quốc tế OPECO International. Mặc dù lượng thông tin đề cập về OPECO International không nhiều, tuy nhiên theo tìm hiểu có thể là một công ty đình đám của Mỹ, hoạt động trong lĩnh vực ngành công nghiệp dầu lửa và khí đốt. Hoặc, một giả thiết khác cũng rất có cơ sở đó chính là công ty trùng tên có trụ sở chính tại 600 Jefferson, suite 700 (Mỹ), đã từng vào Việt Nam từ năm 1997 theo hình thức 100% vốn đầu tư nước ngoài nhưng đã dừng hoạt động năm 2009. Tại Việt Nam, công ty này đặt chi nhánh tại 11B Thái Văn Lung, quận 1, TP.HCM và cũng hoạt động trong lĩnh vực dầu lửa.

Để tìm hiểu rõ hơn về cái tên Nguyen Thi Bich Thuy, PV đã tìm gặp TS Nguyễn Hải Đăng – Giám đốc Học viện Thanh Thiếu niên Việt Nam. Theo lời ông Đăng, từ năm 2001, trường đã được đổi tên như hiện tại, không còn dùng tên cũ là Trường đoàn T.Ư nữa. Về cái tên được PV đề cập, vị giám đốc này cho biết, đó có thể là bà Nguyễn Thị Bích Thủy, một cán bộ quản thư mẫn cán của nhà trường, đang công tác tại thư viện nhà trường, phân viện phía nam. Ông Đăng cũng tỏ ra khá ngạc nhiên trước thông tin cấp dưới của ông có tên trong danh sách đình đám: “Chị Thủy là một cán bộ gương mẫu. Tuy nhiên, việc có tên trong “Hồ sơ Panama” như thế nào, ra làm sao, chúng tôi cũng không biết”.

Từ số điện thoại được cung cấp, chúng tôi đã liên lạc với bà Thủy ngay sau khi kết thúc cuộc trao đổi với TS Nguyễn Hải Đăng. Qua điện thoại, người phụ nữ tỏ ra khá ngạc nhiên và luôn miệng khẳng định không liên quan, không buôn bán kinh doanh gì với nước ngoài và cũng không hề có tài khoản nào ở nước ngoài. Bà cho biết, công việc chính của bà là một cán bộ công chức nhà nước thuần túy hoạt động suốt 34 năm ở Học viện Thanh Thiếu niên Việt Nam.

Theo lời bà Thủy, bà lớn lên trong một gia đình bố mẹ tập kết ở Phủ Lý, Hà Nam. Đến 1976 bà cùng gia đình vào TPHCM sinh sống. Tại đây bà Thủy đã lập gia đình và sống cùng chồng tại quận Tân Bình cho đến nay. “Từ khi ra trường đến nay, tôi đã hoạt động suốt 34 năm ở Học viện Thanh Thiếu niên Việt Nam, đến tháng 10 này tôi về hưu. Tôi không làm gì đâu, chẳng làm gì liên quan đến việc này (Hồ sơ Panama - P.V) và không hiểu sao mình lại có tên trong danh sách này. Các anh cứ đi kiểm tra và điều tra thoải mái” - bà Thủy thẳng thắn.

Có một điều đáng chú ý, khi trao đổi với bà Thủy, bà tâm sự rằng mình đang bị nợ nần và thậm chí đang thế chấp nhà để làm ăn. Khi được hỏi chị đang kinh doanh gì, bà Thủy cho biết em gái bà có mở Công ty kinh doanh dệt vải nên bà đã góp một chút cổ phần vào để cùng làm ăn. “Số tiền góp vào đây cũng chỉ hơn 10% thôi, không có gì lớn. Cái đó là ở nước ngoài, nhà mình không có ai ở nước ngoài cả, không biết họ lấy thông tin ở đâu” - bà Thủy cho biết thêm.

Lại hoa mắt vì một địa chỉ “ma”

Một cái tên tiếp theo trong danh sách thể hiện có sự liên đới đến các cơ quan nhà nước là Vo Thi Hong Thuy, cổ đông của Polar Views, British Virgin Islands. Bà Thuy được cho là đăng ký địa chỉ tại Ủy ban Tài chính và Quản lý trung ương (nguyên văn tiếng Anh: Central Commission for Finance and Management), nhà 306A số 222A, Đội Cấn.

Tuy nhiên, khi lần theo địa chỉ này trên đường Đội Cấn (Hà Nội), điều đáng tiếc đã xảy ra khi con đường này chỉ số nhà 222, tuy nhiên lại ghi biển hiệu là quán café, nhưng bên trong bán quần áo. Khi chúng tôi đặt câu hỏi, chủ nhà khẳng định, ở đây không có tên Thủy, Thùy, Thúy hay Thụy. Còn theo người xung quanh số nhà 222 này thì cách đây khoảng chục năm có số 222A Đội Cấn, và hiện nay là đường Vạn Phúc (đoạn nối với đường Đội Cấn).

Tại đường Vạn Phúc, số 306A cũng không tồn tại. Tại đây chỉ có các tòa nhà là khu tập thể cũ của cán bộ Thanh tra Chính phủ được chia theo thứ tự A,B,C. Tuy nhiên, khi tới số nhà 306 tập thể cũ nhà A, hỏi người tên Thủy, Thùy, Thúy hoặc Thụy thì chủ nhà lắc đầu không biết và nói là nhầm nhà. Trong khi cầm hồ sơ Pamama, lần theo các địa chỉ, chúng tôi nhận thấy đã có sự thay đổi đáng kể tên đường, số nhà.

Ông Nguyễn Văn Phụng - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, đồng thời là thành viên trong tổ rà soát Hồ sơ Panama của Tổng cục Thuế - đặt lại vấn đề tính xác thực của hồ sơ này. Theo ông Phụng, trong Hồ sơ Panama có 189 người Việt trong đó có cả Việt kiều, có người có địa chỉ rõ ràng, có người không có địa chỉ, địa chỉ không đúng, hoặc địa chỉ ở khách sạn. “Bởi vậy, Hồ sơ Panama đến giờ xác thực bao nhiêu? Không ai trả lời được” - ông Phụng nói.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo ngành thuế, với những người Việt có tên trong Hồ sơ Panama là tài liệu tham khảo. “Tất cả các trường hợp đều phải được rà soát. Cơ quan thuế sẽ tìm lại trong hồ sơ dữ liệu của ngành thuế, rồi căn cứ trên địa chỉ thực tế. Công việc nhiều, phức tạp bởi tên trong hồ sơ là tên không dấu, nên một cái tên sẽ ra hàng chục cái tên khác” - ông Phụng nói.(LĐ)