Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu. Ảnh: Reuters.

"Chúng tôi kêu gọi Nga một lần nữa mở các kênh liên lạc quân sự để tránh xảy ra tai nạn tương tự. Hãy để mở các kênh ngoại giao", Reuters dẫn lời Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu phát biểu trong cuộc họp báo trước khi bắt đầu chuyến thăm chính thức Cyprus.

Ông Davutoglu cho rằng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nên "ngồi xuống và đối thoại thay vì đưa ra những cáo buộc vô căn cứ".

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo sẽ tiếp tục nỗ lực đẩy bật phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) khỏi khu vực ở Syria, gần biên giới với nước này.

Căng thẳng đang gia tăng giữa Moscow và Ankara sau khi Thổ Nhĩ Kỳ hôm 24/11 tuyên bố bắn hạ cường kích Su-24 của Nga với lý do máy bay Nga xâm phạm không phận. Tuy nhiên, phía Nga lại nói phi cơ của họ đang hoạt động ở Syria và chính chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ mới đi vào không phận Syria.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan trước đó đề xuất gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu đang diễn ra ở Paris, Pháp, nhưng bị từ chối. Ông Erdogan gọi đây là cơ hội để hàn gắn lại mối quan hệ rạn nứt giữa hai nước.

Bộ Quốc phòng Nga đình chỉ liên lạc quân sự với phía Thổ Nhĩ Kỳ và triển khai tàu chiến đến vùng biển Syria ngay sau khi máy bay nước này bị bắn hạ. Tổng thống Putin ngày 28/11 còn ký sắc lệnh áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ. Ông tố Thổ Nhĩ Kỳ bắn máy bay Nga vì dầu của IS, cáo buộc bị ông Erdogan gọi là "vu cáo".

Ngoại trưởng Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) Anwar Gargash. Ảnh:Reuters.

Hãng tin WAM hôm qua dẫn lời Ngoại trưởng Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) Anwar Gargash cho biết UAE sẽ "tham gia mọi nỗ lực quốc tế yêu cầu can thiệp trên bộ để chống chủ nghĩa khủng bố".

Theo ông Gargash, "các quốc gia trong khu vực nên chịu phần nào gánh nặng" của một đợt can thiệp như vậy. UAE hiện là thành viên trong liên minh quốc tế do Mỹ dẫn đầu không kích Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Syria và Iraq.

Những lời kêu gọi chiến dịch can thiệp chống IS nên mở rộng thêm lực lượng bộ binh ngày càng tăng do nhóm phiến quân vẫn trụ vững sau hơn một năm bị không kích và tấn công khủng bố nước ngoài như loạt vụ đánh bom tự sát cùng xả súng ở thủ đô Paris, Pháp, tối 13/11.

Nga triển khai chiến dịch không kích riêng ở Syria từ cuối tháng 9. Iran được cho là đã điều hàng trăm binh sĩ tới hỗ trợ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Ông Gargash cho biết "không ai khó chịu về việc Nga ném bom Daesh hay al-Qaeda bởi chúng là kẻ thù chung". Daesh là tên Arab của IS. Đây là phản ứng chính thức đầu tiên từ UAE về chiến dịch quân sự của Nga.

John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, cùng thượng nghị sĩ Lindsey Graham hôm 29/11 kêu gọi tập hợp 100.000 binh sĩ nước ngoài, chủ yếu từ các quốc gia Hồi giáo dòng Sunni trong khu vực, để đối phó với IS ở Syria.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan. Ảnh: Sputnik/Reuters.

Moscow cấm nhập khẩu một số loại hàng hóa từ Ankara, hạn chế đi lại và dự định yêu cầu vài doanh nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ dừng hoạt động ở Nga. Động thái trên được đưa ra sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu của Nga gần biên giới với Syria hôm 24/11. Thổ Nhĩ Kỳ không xin lỗi, cho rằng nước này hành động để tự vệ.

Nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chịu tác động trực tiếp. Giới phân tích ước tính lệnh trừng phạt từ Moscow sẽ làm tốc độ tăng trưởng hàng năm của Ankara, vốn rất trì trệ, giảm 0,5%. Đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ trong năm nay đã mất gần 20% giá trị so với USD.

Các nhà xuất khẩu tại Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường lượng hàng hóa xuất sang Nga sau khi Moscow cấm nhập khẩu thực phẩm từ Liên minh châu Âu (EU), Mỹ và nhiều nước phương Tây khác hồi năm ngoái, đáp trả những lệnh trừng phạt áp đặt lên Moscow liên quan đến khủng hoảng Ukraine.

Nga hiện chưa công bố danh sách chi tiết những mặt hàng cấm nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ nhưng Phó thủ tướng Nga Arkady Dvorkovich hôm qua cho biết chúng có thể là trái cây và rau.

Các nhà xuất khẩu Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hứng chịu thiệt hại. Tuy nhiên, lệnh trừng phạt kinh tế có thể sẽ tác động ngược trở lại Nga.

"Khoảng một phần tư tổng lượng thực phẩm nhập khẩu của Nga là từ Thổ Nhĩ Kỳ", CNN dẫn lời William Jackson, chuyên gia kinh tế về thị trường mới nổi tại Capital Economics, nói. "Nguồn hàng từ nơi khác sẽ đắt hơn".

Lạm phát tại Nga trong năm nay cũng tăng cao, gây thêm áp lực cho nền kinh tế vốn đang suy thoái.

Nga còn tạm hoãn cấp thị thực du lịch miễn phí cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ, bắt đầu từ ngày 1/1/2016, và cấm công dân Thổ Nhĩ Kỳ làm việc tại Nga. Họ cần có giấy phép đặc biệt nếu muốn làm việc cho công ty Nga.

Thiệt hại chính sẽ từ những hạn chế trong ngành du lịch. Nga đã cấm các hãng du lịch bán vé hành trình đến Thổ Nhĩ Kỳ và cấm các chuyến bay thuê đến Thổ Nhĩ Kỳ hoặc từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Nga.

Du khách Nga là yếu tố quan trọng đối với ngành du lịch Thổ Nhĩ Kỳ. Nước này đón khoảng 4,5 triệu người Nga trong năm 2014. Số liệu chính thức từ Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy người Nga chiếm hơn 12% tổng số khách du lịch, nhiều thứ hai chỉ sau người Đức.

"Trong trường hợp tồi tệ nhất, không có khách du lịch người Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ suốt năm 2016, doanh thu từ ngành du lịch Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mất khoảng 3 tỷ USD, tương đương 0,4% GDP", Jackson nói.

Tuy nhiên, tác động từ lệnh trừng phạt Nga phần nào được bù đắp bởi nguồn hỗ trợ tài chính từ EU. EU hôm 29/11 nhất trí chi 3 tỷ euro (3,2 tỷ USD) cho Ankara để hỗ trợ 2,2 triệu người tị nạn Syria đang ở Thổ Nhĩ Kỳ. Đổi lại, Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý hành động để giới hạn lượng người di cư đến châu Âu.