Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vừa chính thức bắt đầu cuộc họp chính sách kéo dài 2 ngày từ tối qua 16/9 và dự kiến công bố kết quả hợp vào khoảng 2 giờ sáng mai 18/9 theo giờ Việt Nam.

Cả thế giới đang hướng sự quan tâm đến cuộc họp lần này của Fed sau khi Fed nhiều làn phát tín hiệu sẽ nâng lãi suất ngay trong năm nay, lần đầu tiên kể từ 2006. 

Giới chuyên gia đự đoán, có tới 60% khả năng Fed sẽ tăng lãi suất thêm 0,25% tại cuộc họp này, trong khi vẫn có một số chuyên gia dự đoán Fed sẽ hoãn tăng lãi suất đến tháng 12. Những bất định về thời gian cũng như quy mô nâng lãi suất của Fed khiến thị trường tài chính toàn cầu chao đảo thời gian gần đây, đặc biệt là các thị trường mới nổi.

Ông David Bianco, Giám đốc chiến lược chứng khoán của Deutsche Bank tại Mỹ cho biết: "Không nên lo ngại về quá trình bình thường hóa lãi suất". Đó cũng là tiêu đề của nghiên cứu mới nhất của ông. Trong đó, ông đã đi sâu vào phân tích phản ứng của thị trường trong từng lần Fed quyết định thắt chặt tiền tệ kể từ năm 1965.

1. Tháng 12/1965 đến tháng 12/1966

Ông Bianco cho biết: Năm 1965, Fed quyết định thắt chặt tiền tệ sau nhiều lần nâng lãi suất, được coi là biện pháp tái chuẩn hóa lãi suất sau chiến tranh. Tuy nhiên, lãi suất thực lại đảo chiều tăng mạnh từ tháng 12/1965 kéo dài đến tháng 11/1966 do tỷ lệ thất nghiệp thấp. Năm 1966, chứng khoán Mỹ rơi vào thị trường giá xuống kể cả khi không có suy thoái kinh tế. Sau đó, Fed đã bắt đầu nới lỏng tiền tệ vào tháng 12/1966 và thị trường tăng điểm trở lại.

Lãi suất của Fed từ tháng 12/1963 đến 12/1968. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 4,1%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 5,76%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 12/1963 đến 12/1968

Mức thay đổi của S&P 500 trong 1 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,9%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -12,2%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,54 điểm phần trăm

2. Tháng 8/1967 đến tháng 9/1969

Fed bắt đầu hạ lãi suất vào tháng 12/1966 do lo sợ đà tăng trưởng kinh tế kéo dài tại Mỹ sắp đảo chiều. Fed tiếp tục cắt giảm lãi suất đến hết tháng 7/1968 khi mà nền kinh tế tăng trưởng nóng trở lại. Thị trường chứng khoán đi ngang cho đến hết tháng 3/1968 sau đó phục hồi đến cuối năm trước khi đi xuống năm 1969.

Lãi suất của Fed từ tháng 8/1965 đến 9/2971. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 3,79%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 9,19%

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -1,2%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 3,2%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 1,41 điểm phần trăm

3. Tháng 4/1971 đến tháng 9/1971
 
Bianco viết: "Các lần nâng lãi suất bắt đầu vào tháng 4/1971 diễn ra tương đối sớm sau suy thoái khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn chưa có dấu hiệu suy giảm. Đây là nguyên nhân cản trở đà phục hồi của nền kinh tế và khiến thị trường chứng khoán liên tục điều chỉnh từ tháng 4 đến tháng 11/1971.

Chỉ số S&P 500 từ tháng 8/1965 đến 9/1971. Nguồn: Bloomberg

Dù CPI vẫn duy trì trên 4% khi lãi suất bắt đầu tăng nhưng tỷ lệ thất nghiệp và chi phí lao động đã giảm. Trong khi lạm phát CPI vẫn còn khá nóng, các lần nâng lãi suất này được xem là chính sách sai lầm. Vào tháng 9/1971, Fed bắt đầu hạ lãi suất lần nữa, thị trường phục hồi cho đến cuối năm và tiếp tục tăng mạnh trong cả năm 1972 thậm chí ngay cả khi lãi suất bắt đầu tăng trở lại."

Lãi suất của Fed từ tháng 4/1969 đến 7/1973. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 3,71%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 5,56%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 4/1969 đến 7/1973. Nguồn: Bloombeg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 3,6%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 6,9%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,75 điểm phần trăm

4. Tháng 3/1972 đến tháng 10/1973
 
Đồng USD rớt giá sau vụ sụp đổ của hệ thống tiền tệ quốc tế Bretton Woods đồng thời các biện pháp kiểm soát giá cả và tiền lương của Tổng thống Richard Nixon đã gây ra lạm phát nghiêm trọng. Năm 1972, dù các chỉ báo lạm phát như CPI khá ổn định do các biện pháp kiểm soát nhưng thị trường lại buộc lãi suất tăng. Đến tháng 12/1972, Fed mới nâng lãi suất. Thị trường chứng khoán đi ngang cho đến tháng 10/1972 mới bắt đầu phục hồi nhưng cũng nhanh chóng sụt giảm trở lại trong cả năm 1973.

Lãi suất của Fed từ tháng 3/1970 đến 10/1974. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 3,29%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 10,78%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 3/1970 đến 10/1974. Nguồn: Bloombeg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,6%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 4,8%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 1,02 điểm phần trăm

5. Tháng 3/1974 đến tháng 9/1974
 
Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ đã khiến giá dầu thô tăng vọt. Đầu năm 1974, kinh tế rơi vào suy thoái và lạm phát leo thang. Lạm phát giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng nhanh hơn cả tốc độ tăng trưởng tiền tệ của Fed và lãi suất tăng vọt. Thị trường chứng khoán giảm điểm suốt năm 1974.

Lãi suất của Fed từ tháng 3/1972 đến 9/1976. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 8,97%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 12,01%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 3/1972 đến 9/1976. Nguồn: Bloombeg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -2,3%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -15,2%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,83 điểm phần trăm

6. Tháng 2/1977 đến tháng 5/1980

Fed tiến hành thắt chặt tiền tệ bắt đầu vào tháng 2/1977 sau một chu kỳ nới lỏng kéo dài kể từ tháng 9/1974. Tuy nhiên, lạm phát vẫn tiếp tục tăng cao, khiến Fed phải nâng lãi suất. Thị trường chứng khoán giảm điểm trong suốt năm 1977 trước khi chạm đáy vào đầu năm tiếp theo.

Lãi suất của Fed từ tháng 2/1975 đến 5/1982. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 4,61%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 17,61%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 12/1963 đến 12/1968. Nguồn: Bloombeg, Business Insider

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -2,2%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -12,5%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 3,92 điểm phần trăm

7. Tháng 8/1980 đến tháng 7/1981

Mùa xuân năm 1980, năm diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống, Fed đã làm gián đoạn chu kỳ thắt chặt chính sách kéo dài để thử nghiệm hệ thống 2 mức lãi suất. Theo đó, mức lãi suất áp dụng đối với các ngân hàng nhỏ sẽ thấp hơn 3 điểm phần trăm so các ngân hàng lớn. Sau cuộc bầu cử Tổng thống, dưới sự lãnh đạo của Paul Volcker, Fed nâng lãi suất nhằm hạ thấp tỷ lệ lạm phát giá tiêu dùng xuống 2 con số, dẫn đến suy thoái kinh tế sau đó. Cuộc suy thoái này đã khiến giá dầu sụt giảm, qua đó càng hạ thấp áp lực lạm phát lên nền kinh tế. Thị trường chứng khoán phục hồi cho đến tháng 12 trước khi sụt giảm kéo dài.

Lãi suất của Fed từ tháng 8/1978 đến 7/1983. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 9,03%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 19,1%
 

Chỉ số S&P 500 từ tháng 8/1978 đến 7/1983. Nguồn: Bloomberg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,6%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 7,6%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 2,37 điểm phần trăm

8. Tháng 1/1982 đến tháng 3/1982

Điểm nổi bật trong nửa cuối năm 1981 là lãi suất của Fed giảm mạnh. Nửa đầu năm 1982, lãi suất duy trì ổn định lần đầu trong một thời gian dài. Tháng 1/1982, cơ sở tiền tệ tăng vọt và lãi suất bắt đầu tăng trở lại. Thị trường chứng khoán cũng khởi sắc trong tháng này trước khi đảo chiều đi xuống vào tháng 3.

Lãi suất của Fed từ tháng 1/1980 đến 3/1984. Nguồn: Bloomberg

Chỉ số S&P 500 từ tháng 1/1980 đến 3/1984. Nguồn: Bloomberg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -1,8%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 14,8%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -0,16 điểm phần trăm

9. Tháng 3/1983 đến tháng 9/1984

Ông Bianco cho biết: Thị trường xuất hiện đợt điều chỉnh vào năm 1983, tức 7 tháng sau lần nâng lãi suất đầu tiên trong chu kỳ này (tháng 10/1983 - tháng 7/1984) khi CPI vượt 4%. Vào thời điểm đó, nhà đầu tư vẫn còn lo sợ bởi mức lạm phát cao trong thập niên 1970 và đầu thập niên 1980 đồng thời lo ngại CPI cao có thể khiến lạm phát tiền lương xuất hiện trở lại. Cuối năm 1984, Fed bắt đầu nới lỏng chính sách trở lại và năm 1985 được xem là giai đoạn “hạ cánh mềm”.

Lãi suất của Fed từ tháng 3/1981 đến 9/1986. Nguồn: Bloomberg

Chỉ số S&P 500 từ tháng 3/1981 đến 9/1986. Nguồn: Bloomberg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 3,3%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 6,1%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 2,21 điểm phần trăm

10. Tháng 2/1987 đến tháng 11/1987

Tháng 2/1987, Fed quyết định đảo chiều chính sách tiền tệ nới lỏng trong thời gian qua để bảo vệ đồng USD khỏi bị mất giá. Theo đó, Fed đã bán ra 8,4 tỷ USD chứng khoán, rút lại thanh khoản trên thị trường và nâng lãi suất. Đợt thắt chặt chính sách này kéo dài cho đến tháng 10/1987, sau đó Fed nới lỏng tiền tệ trở lại.

Lãi suất của Fed từ tháng 2/1985 đến 11/1989. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 5,98%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 7,31%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 2/1985 đến 11/1989. Nguồn: Bloomberg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 3,7%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -6,2%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 2,27 điểm phần trăm

11. Tháng 4/1988 đến tháng 4/1989

Ông John Carlson thuộc Fed chi nhánh Cleveland cho biết từ tháng 4/1988 đến tháng 3/1989, Fed đã nhiều lần nâng lãi suất nhưng lại không thể ngăn chặn được đà leo thang của lạm phát cơ bản. Cụ thể, trong giai đoạn nói trên, Fed đã nâng lãi suất thêm hơn 3% trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm chỉ tăng thêm 1%. Các phân tích chuyên sâu cho thấy, đến tháng 8/1990, đà leo thang đột ngột của lạm phát cơ bản đã được ngăn chặn và chỉ số bắt đầu đi xuống sau đó. Hơn nữa, cuộc suy thoái bắt đầu năm 1990 cho thấy các biện pháp điều chỉnh chính sách đã khiến tình trạng yếu kém của nền kinh tế thêm trầm trọng.

Lãi suất của Fed từ tháng 4/1986 đến 4/1991. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 6,52%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 9,75%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 4/1986 đến 4/1991. Nguồn: Bloomberg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 5,6%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 13,9%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,64 điểm phần trăm

12. Tháng 2/1994 đến tháng 3/1995

Ông John Carlson cho biết thêm: “Trước các bằng chứng cho thấy lạm phát đã được ngăn chặn, lãi suất dài hạn cũng bắt đầu đi xuống vào mùa xuân năm 1989 và tiếp tục cho đến mùa thu năm 1993. Đà gia tăng của lãi suất dài hạn bắt đầu vào tháng 11 năm đó thể hiện nỗi lo sợ về khả năng lạm phát tăng cao. Ủy ban Thị trường mở (FOMC) đã phản ứng khá mạnh mẽ trước tình hình này, quyết định nâng lãi suất thêm 3% trong giai đoạn từ tháng 1/1994 đến tháng 2/1995. Thị trường chứng khoán đi ngang trong phần lớn thời gian của năm 1994 trước khi phục hồi vào tháng 12 và kéo dài đến hết năm 1995.

Lãi suất của Fed từ tháng 2/1992 đến 3/1997. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 3%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 6%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 2/1992 đến 3/1997. Nguồn: Bloombeg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -3%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -2,3%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 1,5 điểm phần trăm

13. Tháng 4/1997 đến tháng 5/1997

Bianco viết: “Chỉ số S&P 500 giảm 9% trong tháng 4/1997 sau khi Fed nâng lãi suất thêm 0,25% do giá cổ phiếu được đánh giá tăng mạnh. Tuy nhiên, đây chỉ là đợt điều chỉnh tạm thời và sau đó thị trường lại tiếp tục xác lập xu hướng giá lên. Thị trường điều chỉnh trở lại vào tháng 10/1997 và gần như rơi vào xu hướng giá xuống vào cuối năm 1998 do khủng hoảng tài chính châu Á và vỡ nợ ở Nga."
 

Lãi suất của Fed từ tháng 4/1995 đến 5/1999. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 5,31%

Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 5,5%
 

Chỉ số S&P 500 từ tháng 4/1995 đến 5/1999. Nguồn: Bloombeg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 5,8%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 45,5%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -0,18 điểm phần trăm

14. Tháng 7/1999 đến tháng 7/2000

Ông Bianco cho biết trong báo cáo: “Cho đến tháng 3/2000, đường cong lợi suất mới đảo chiều. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư lo sợ việc thắt chặt chính sách vào năm 1999 được xem là khá trễ dù lạm phát vẫn còn thấp sau khi suy thoái kinh tế kết thúc đã được 8 năm.

Lãi suất của Fed từ tháng 7/1997 đến 7/2002. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 4,76%
Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 6,5%
 

Chỉ số S&P 500 từ tháng 7/1997 đến 7/2002. Nguồn: Bloombeg

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: -3,2%
Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 6,0%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,31 điểm phần trăm

15. Tháng 6/2004 đến tháng 8/2006

Mối lo ngại về sự hình hình của bong bóng nhà đất tăng cao, Fed bắt đầu nâng lãi suất vào tháng 6/2004 và tiếp tục động thái này cho đến hết nhiệm kỳ của Chủ tịch Fed Alan Greenspan vào tháng 7/2006. Sau tuyên bố vào tháng 6/2004 , cổ phiếu bị bán tháo mạnh nhưng chỉ đến tháng 8 năm đó thị trường đã có thể phục hồi trở lại và đạt số điểm kỷ lục.

Lãi suất của Fed từ tháng 2/2002 đến 8/2008. Nguồn: Bloomberg

Lãi suất khi Fed bắt đầu thắt chặt tiền tệ: 1%
Lãi suất cao nhất trong giai đoạn này: 5,25%

Chỉ số S&P 500 từ tháng 2/2002 đến 8/2008. Nguồn: Bloombeg

 

Mức thay đổi của S&P 500 trong một tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 1,8%

Mức thay đổi của S&P 500 trong 12 tháng kể từ khi Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 6,3%

Mức thay đổi của lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm trong suốt giai đoạn Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: 0,36 điểm phần trăm

Ngọc Mai
Theo Business Insider, Vinanet