Tháng 10/2015, trước khi AEC chính thức tác động vào thị trường Việt Nam, Navigos Search và en world group thực hiện một khảo sát về nhân sự với các ứng viên tại Việt Nam, Thái Lan, Singapore. Kết quả thu được khá bất ngờ.

Chưa sẵn sàng dịch chuyển

Số liệu của khảo sát cho thấy, có đến 71% người tham gia khảo sát tại Việt Nam chọn Singapore là điểm đến tốt nhất để làm việc. Theo họ, làm việc tại Singapore sẽ có mức lương, thưởng cao hơn, giúp họ có khả năng làm việc trong môi trường quốc tế và có cơ hội phát triển nghề nghiệp tốt hơn.

Đối với người tham gia khảo sát tại Thái Lan thì Singapore cũng là điểm đến làm việc mong muốn, trong khi người tham gia khảo sát tại Singapore cho rằng Thái Lan là điểm đến họ lựa chọn khi có cơ hội để trải nghiệm một nền văn hóa hoàn toàn khác.

Mặc dù người tham gia khảo sát tại Việt Nam cũng thể hiện mong muốn được sang nước khác trong khu vực làm việc, nhưng trên thực tế, số liệu của khảo sát cho thấy họ chưa chuẩn bị sẵn sàng cho việc dịch chuyển. Trong tổng số người tham gia khảo sát tại Việt Nam, có đến 70% là những người có kinh nghiệm làm việc từ 5 đến trên 20 năm.

Tuy nhiên, có đến 67% người tham gia khảo sát cho biết họ cần nâng cao khả năng sử dụng tiếng Anh. Đồng thời, việc tạo hồ sơ cá nhân và thường xuyên cập nhật thông tin trong hồ sơ đó trên các trang thông tin việc làm chuyên nghiệp trực tuyến cũng chưa được họ chú ý khi chỉ có 59% người tham gia khảo sát cho rằng họ cần phải làm việc này.

Việc thiếu hụt những kỹ năng nêu trên khiến cho các ứng viên người Việt có khả năng bị mất lợi thế cạnh tranh ngay tại Việt Nam, chưa kể đến khả năng mất nhiều cơ hội khi muốn dịch chuyển sang các nước trong AEC để làm việc.

Bên cạnh đó, ý kiến của người tham gia khảo sát cũng cho thấy những rào cản khác. Ví dụ, họ e ngại việc thiếu thông tin về các chính sách dành cho người lao động nước ngoài, hay thiếu thông tin liên quan đến chính sách và luật pháp của nước họ muốn đến. Ngoài ra, các ràng buộc liên quan đến gia đình cũng khiến họ ngại ngần dịch chuyển.

Trong khi những người tham gia khảo sát tại Thái Lan hay Singapore cho biết sẽ tìm kiếm thông tin việc làm từ các công ty dịch vụ tuyển dụng tại địa phương hoặc tại nước muốn đến, thì những người tham gia khảo sát tại Việt Nam lại không đề cập đến sự trợ giúp này.

Thế mạnh chưa trở thành lợi thế cạnh tranh

Khả năng học hỏi nhanh, chăm chỉ là thích ứng nhanh với sự thay đổi là những thế mạnh mà người tham gia khảo sát tại Việt Nam tự đánh giá về mình. Trong khi đó, người tham gia khảo sát tại Singapore tự đánh giá họ có thế mạnh về kỹ năng sử dụng tiếng Anh, tư duy làm việc mang tính toàn cầu và khả năng làm việc độc lập.

Có thể thấy các thế mạnh tự đánh giá của người tham gia khảo sát tại Việt Nam không có nhiều lợi thế nổi trội để có thể giúp họ tự tin nắm bắt các cơ hội dịch chuyển việc làm mang tính quốc tế khi AEC được thành lập.

Đáng chú ý là có đến 48% người tham gia khảo sát tại Việt Nam cho biết sẽ ở lại nước đến làm việc nếu có cơ hội, trong khi tỷ lệ này tại Thái Lan là 32% và Singapore là 40%.

Mặc dù đây chỉ là số liệu trong một cuộc khảo sát có quy mô cấp công ty, nhưng cũng dự báo một thực tế không quá xa vời là một khi nhân sự cấp trung người Việt tự tin và sẵn sàng tìm kiếm việc làm tại các nước trong khu vực, DN Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với sự thiếu hụt nhân sự cấp trung có chuyên môn giỏi và kinh nghiệm lâu năm.

Việc đội ngũ nhân sự cấp trung người Việt sẵn sàng dịch chuyển nếu có cơ hội việc làm và cũng sẵn sàng ở lại nước tiếp nhận nếu có cơ hội cho thấy DN Việt Nam sẽ phải đối diện với vấn đề "chảy máu chất xám", nhất là đội ngũ nhân sự cấp trung.

Mặt khác, DN cũng sẽ đứng trước những cơ hội lớn khi có khả năng tiếp nhận những nhân sự giỏi đến từ các nước khác trong khu vực. Điều này đặt ra cho DN câu hỏi liệu họ đã sẵn sàng cho việc đa dạng trong văn hóa doanh nghiệp và đội ngũ quản lý của họ đã được trang bị đủ các kỹ năng để quản lý nhân sự đến từ các nền văn hóa khác nhau trong khu vực hay chưa.