Phiên tòa 28/7: Phan Thành Mai xin cho nhân viên cấp dưới

 Hội đồng xét xử hỏi bị cáo Phạm Công Danh

 

Khác với mọi ngày, hôm nay Phạm Công Danh đeo kính

 

-Mấy hôm rồi tham dự tòa thì có sức khỏe ổn định không?

-Dạ, vẫn cố gắng.

-Thế các bệnh về sỏi thận…thì sao? Có uống thuốc đầy đủ không?

-Cũng có uống thuốc và cố gắng dự tòa.

-Chúng tôi biết bệnh của bị cáo nên tòa đã chuẩn bị riêng ghế cho bị cáo. Luôn có bác sỹ tại phiên tòa nên các bác sỹ cố gắng quan tâm đặc biệt đến bị cáo Danh để có đủ sức khỏe dự phiên tòa. 

Theo kế hoạch, ngày mai 29/7 Tòa sẽ tập trung xét hỏi Phạm Công Danh về các tội trạng được ghi trong cáo trạng.

 

Phan Thành Mai đến tòa ngày 28/7

 

Viện kiểm sát hỏi bị cáo Phan Thành Mai về nghị quyết HĐQT quanh các câu trả lời của các bị cáo chiều nay

-Bị cáo Phan Thành Mai trả lời: Bị cáo không nhớ chính xác có nghị quyết HĐQT này vì có nhiều khoản vay nhưng nếu các bị cáo khác có nói đã trình bị cáo thì chắc là có điều này vì thời gian đó làm việc với nhau rất chặt chẽ.

Bị cáo đã nghe quy trình tín dụng mà các nhân viên của bị cáo và nhân viên chi nhánh. Quy trình tín dụng của ngân hàng Đại Tín thực hiện theo đúng luật của các tổ chức tín dụng đúng không?

-Dạ đúng.

-Theo bị cáo thì toàn bộ quy trình của Ngân hàng Đại Tín sau này là Ngân hàng Xây dựng có theo quy trình tín dụng của các quyết định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam không?

-Dạ, bắt buộc phải theo.

-Trong quy định thì quy trình tín dụng thì phải dựa trên 3 cơ sở thông tin chứ không phải 1 trong 3 cơ sở thông tin như các bị cáo khác khai. Bị cáo có thấy thế không?

-Dạ, đúng là phải dựa trên 3 cơ sở thông tin. Bị cáo cũng đã từng tổ chức các buổi tập huấn cho các chi nhánh nhưng có lẽ do cách hiểu tại các chi nhánh khác nhau.

-Dạ thưa, theo cách nhìn từ hội sở thì các chi nhánh làm thế là không đúng quy trình.

-Bị cáo có biết vì sao phải đưa ra 3 cơ sở thông tin như thế chứ không phải 1 cơ sở không?

-Để hiểu toàn diện về doanh nghiệp ạ.

-Đúng là như thế. Chính vì để hiểu toàn diện về doanh nghiệp vay vốn mới sinh ra các cơ sở thông tin bắt buộc phải có để đảm bảo an toàn cho vay. Bị cáo cho biết theo quy trình tín dụng thì sau khi giải ngân cho vay thì phải thực hiện việc giám sát việc sử dụng vốn vay?

-Dạ có biết.

-Ai phải giám sát các khoản cho vay này?

-Các chi nhánh ạ. Về mặt quy trình là các chi nhánh phải giám sát, báo lên hội sở.

Tòa đọc quy trình giám sát vốn sau giải ngân theo quy định của Ngân hàng Nhà nước theo quy định 1627 trong đó phải kiểm tra hàng tồn kho, nhập kho, thực hiện thăm dò thực tế, kiểm tra việc thực hiện vốn vay…

Bị cáo Phan Thành Mai xin phép Hội đồng xét xử xem xét giúp các bị cáo khác là các nhân viên tại các chi nhánh vì đây là các chỉ đạo của Hội đồng quản trị, các bạn nhân viên cấp dưới phải thực hiện nên xin phép Hội đồng xét xử xem xét cho họ. 

-Vì không được vượt quá tỷ lệ % vốn điều lệ.

 -Thường duyệt trong bao nhiêu ngày?

-Thường khoảng 3 ngày.

-Có khi chỉ 1 ngày thôi đúng không?

-Dạ đúng.

-Chỉ như thế thôi đã thể hiện rõ là trái quy định về thời gian xét duyệt rồi.

Viện kiểm sát hỏi người xét duyệt hồ sơ từ chi nhánh gửi lên –Quyền quản lý tín dụng hồ sơ

-Thông thường bộ hồ sơ từ chi nhánh gửi lên là gửi cho bị cáo?

-Thông thường thì gửi lên nhân viên phòng tín dụng của bị cáo, những nhân viên này xem xét rồi trình lên bị cáo.

-Cụ thể bị cáo phân công ai tiếp nhận hồ sơ của Toàn Tâm và An Phát?

-Bị cáo phân công việc xét tiếp nhận hồ sơ của Toàn Tâm và An Phát cho ông Trần Quốc Bảo.

-Bị cáo có nhớ cụ thể bao nhiêu khoản vay không?

-Có tổng cộng 12 khoản vay trong đó có 2 khoản vay của Thành Trí.

-Nhiệm vụ của bị cáo trong việc xử lý các hồ sơ này là thế nào?

-Phòng ban của bị cáo kiểm tra, thẩm định hồ sơ vay trên cơ sở chi nhánh đã đề xuất cho vay. Những hồ sơ này chi nhánh không cho vay được vì vượt hạn mức cho vay của chi nhánh chứ không phải là yêu cầu hội sở thẩm định lại. Ngoài ra, hồ sơ vay phù hợp với chủ trương thời điểm đó là cho vay gói 50.000 tỷ. Một yếu tố khác nữa là tài sản đảm bảo giá trị cao nên phòng của bị cáo trình lên tổng giám đốc cho vay chứ không có chức năng cho vay.

-Trong tờ trình đâu thể hiện ý kiến không đồng ý? Hoàn toàn đồng ý đấy chứ?

-Phòng quản lý tín dụng chỉ đưa ý kiến chứ không có chức năng cho vay. Chỉ trình lên hội đồng tín dụng hội sở.

-Dạ đúng.

-Bị cáo có nhớ ai đứng tên trên hợp đồng chuyển nhượng?

-Bị cáo không nhớ, không biết rõ.

-Có phải Phạm Công Danh và Vưu Thị Diệu?

-Dạ đúng.

-Nhưng hợp đồng đó chưa được công chứng, chỉ là hợp đồng giữa hai bên thôi đúng không?

-Vâng đúng.

-Sao ban đầu bị cáo không đồng ý sau lại đồng ý?

-Vì sau đó có HĐQT đồng ý tài sản đảm bảo này và trong vòng 3 tháng phải có bản công chứng. Ngoài ra, thủ tục gửi lên bị cáo không phải bản chính mà bản chính sẽ xử lý tại chi nhánh. 

-12 hồ sơ có nhiều hồ sơ có cảnh báo rủi ro do không có báo cáo tài chính nhưng vì sao bị cáo vẫn duyệt cho vay?

-Đối với bị cáo thì không có hồ sơ nào không có rủi ro cả. Trong phương án kinh doanh thì doanh nghiệp phải có vốn tự có 30% thì ngân hàng giải ngân 70%. Bị cáo tái thẩm định thì không có hồ sơ nào không có báo cáo tài chính cả. Có tổng cộng 14 khoản vay nhưng bị cáo tham gia 12 khoản, 2 khoản từ 2012 bị cáo không có tham gia.

Hồ sơ từ chi nhánh gửi lên thì không có gì thể hiện là hồ sơ khống cả. 

Hơn nữa, quy trình tín dụng cho tổ chức tín dụng phải đảm bảo tính độc lập của các phòng ban, chi nhánh.

Chiều nay 28/7, Tòa án Nhân dân Tp.HCM tiếp tục xử đại án Phạm Công Danh.

Viện kiểm sát mời bị cáo Lý Minh (trưởng phòng kinh doanh VNCB Sài Gòn)

-Bị cáo cho biết giữ chức vụ gì ở VNCB? 

-Trước đây bị cáo là trợ lý của anh Phan Thành Mai. Sau đó được bổ nhiệm kiêm nhiệm trưởng phòng kinh doanh, VNCB chi nhánh Sài Gòn.

-Khi bị cáo ký thì ai đưa hồ sơ cho bị cáo ký?

-Ông Nguyễn Tiến Hùng đưa. Lúc đó chỉ thiếu chữ ký của trưởng phòng kinh doanh. 

-Khi ký hồ sơ như thế thì bị cáo có làm đúng chức năng, nhiệm vụ của bị cáo không?

-Bị cáo có thực hiện. Bị cáo xem xét đủ trình tự hồ sơ và hồ sơ rồi mới ký.

-Bị cáo trình bày việc ký là do có HĐQT thông qua từ lâu rồi và đã giải ngân rồi. Lúc này bị cáo ký để hoàn thiện hồ sơ.

-Bị cáo ngồi dưới có nghe bị cáo Nguyễn Tiến Hùng nói về hợp đồng này không? Theo bị cáo Hùng thì tiến trình phải là ký ở dưới chi nhánh rồi mới chuyển lên hội sở thông qua cho vay.

-Bị cáo cho rằng bị cáo Hùng khai là hoàn toàn mâu thuẫn. Bị cáo được bổ nhiệm kiêm nhiệm thì cũng cần phải thông qua HĐQT, thông qua phòng nhân sự, tiếp nhận….Công văn đến bị cáo là vào 3/3/2014. Đến 10/3 bị cáo mới biết được bổ nhiệm. Tức bị cáo được bổ nhiệm sau. Sau đó văn thư và các nhân viên khác mới biết bị cáo được bổ nhiệm. Việc bổ nhiệm này được thể hiện rất rõ qua các email trên hệ thống.

Vì anh Bình lúc đó xin nghỉ việc nên bị cáo được đề xuất ký vào hồ sơ vay.

-Vì sao tất cả các hồ sơ ngày 27/2/2014 đều có chữ ký của bị cáo?

-Bị cáo ký nhưng ký vào 1/3 chứ không phải ngày 27/2/2014. Hồ sơ thì đã được tất cả lãnh đạo liên quan ký hết rồi.

Sao bị cáo biết khoản vay này đã giải ngân vào 28/2?

-Vì bị cáo sắp sửa nhận nhiệm vụ nên có tìm hiểu. Bị cáo có hỏi anh Phan Thành Mai và anh Mai có giải thích cho bị cáo là đã được giải ngân rồi. Chị Mai Hương cũng biết việc ký này là để hoàn thiện hồ sơ. 

Viện kiểm sát hỏi Mai Hữu Khương

-2 hồ sơ vay của Toàn Tâm và An Phát bị cáo khai Lý Minh ký vào 27/2 đúng không?

-Dạ đúng.

-2 hồ sơ này không họp hội đồng tín dụng, chỉ đưa cho các thành viên liên quan ký. Lúc đó thiếu chữ ký của vị trí anh Lý Minh nên đã xin ý kiến hội sở?

-Tức bị cáo khẳng định là bị cáo Lý Minh ký giấy tờ trước thời điểm giải ngân?

-Dạ đúng. Vì bị cáo ký sau cùng nên bị cáo biết.

Viện kiểm sát hỏi bị cáo Nguyễn Tiến Hùng

-Vì sao không họp mà ký?

-Bị cáo đưa tờ trình, biên bản họp cho Lý Minh rồi mới đưa cho Mai Hữu Khương đúng không?

-Dạ đúng. 

-Lý Minh ký chưa?

-Ký rồi.

-Thế bị cáo có xem tài sản đảm bảo chưa?

-Bị cáo có xem. 

-Bị cáo có biết tài sản đứng tên Tập đoàn Thiên Thanh chứ không phải đứng tên Toàn Tâm hay An Phát?

-Dạ, cho bị cáo được nói. Trước đó đã có nghị quyết HĐQT anh Danh ký đồng ý sử dụng tài sản này và tài sản của Tập đoàn Thiên Thanh sẽ được chuyển cho Toàn Tâm và An Phát trước khi giải ngân.

Viện kiểm sát hỏi lại bị cáo Lý Minh

-Mong Hội đồng xét xử xem xét. Theo bị cáo Hùng sáng nay thì phải hồ sơ đầy đủ mới được giải ngân. Theo trao đổi công việc, email của các bên thì có chị Phan Thị Bích Đào-Phó phòng Quản lý tín dụng hội sở có gửi mail nhắc chi nhánh Sài Gòn, Lam Giang vào 11/3 đề nghị hoàn thiện hồ sơ cho các khoản vay của An Phát và Toàn Tâm. Ngày 12/3 tiếp tục yêu cầu này để tái thẩm định và gửi tổ giám sát.

-Tại sao hội sở giải ngân rồi mới gửi tổ giám sát được?

-Bị cáo không nhớ rõ lắm nhưng lúc đó hình như trên hội sở có gửi email cho tổ giám sát nhưng tổ giám sát chỉ có email lại là đề nghị VNCB làm theo chỉ đạo của Ngân hàng nhà nước, không ghi rõ là không chấp thuận hay có.

-Bị cáo nhớ lại đi vì theo tài liệu chúng tôi có được thì tổ giám sát là không đồng ý. Đã không đồng ý sao lại giải ngân được?

-Vậy có thể bị cáo nhớ không chính xác.

Viện kiểm sát hỏi Phan Thành Mai

-Bị cáo Lý Minh khai thế thì bị cáo nói gì?

-Bị cáo xin phép được nói lại là chính xác thời điểm bổ nhiệm Lý Minh thì bị cáo không nhớ rõ. Nhưng bị cáo nhớ là khi bổ nhiệm Lý Minh thì khoản vay đã được giải ngân rồi.

Do cần tiền trả nợ nhưng Phạm Công Danh biết với tư cách chủ tịch HĐQT thì không thể trực tiếp vay tiền của ngân hàng mình nên Danh mới chỉ đạo đưa 12 công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và 2 công ty khác (Công ty Nhà Quốc Cường và Công ty Nhà Hưng Thịnh) để lập 16 bộ hồ sơ vay vốn tại VNCB.

Các hồ sơ vay vốn của nhóm công ty trên đều được lập bằng các hợp đồng mua bán bất động sản, phương án kinh doanh và trả nợ khống, tài sản thế chấp được nâng khống giá trị, một tài sản đảm bảo cho nhiều khoản vay khác nhau...

Cụ thể, có hồ sơ 7 lô đất thuộc sân vận động Chi Lăng, đất tại đường Trường Chinh (Đà Nẵng) đã được thế chấp để đảm bảo cho khoản vay 5.000 tỷ đồng tại BIDV (chưa được giải chấp) nhưng vẫn được dùng làm tài sản bảo đảm cho các khoản vay thêm khác.

Đồng thời, giá trị tài sản bị nâng khống nhiều lần so với giá thực tế.

Để giải ngân toàn bộ số tiền này, VNCB đã thực hiện trong các giai đoạn khác nhau. Riêng giai đoạn năm 2014, VNCB đã cho 10 công ty của Tập đoàn Thiên Thanh vay 3.750 tỷ đồng với các hợp đồng thế chấp tài sản và lý do vay để kinh doanh.

Tuy nhiên, toàn bộ số tiền mà các công ty con này vay được đều được chuyển lại cho Tập đoàn Thiên Thanh để Phạm Công Danh chi trả các khoản nợ.

Cụ thể, Công ty TNHH MTV thương mại dịch vụ xây dựng Quang Đại đã làm hồ sơ để vay 380 tỷ đồng. Công ty này do ông Phạm Công Danh thành lập - theo lời khai của Nguyễn Hữu Duyên, người đứng tên giám đốc công ty.

Theo cáo trạng, Công ty Quang Đại đã làm hồ sơ vay vốn trên là để thanh toán tiền mua nguyên vật liệu xây dựng, tài sản đảm bảo là một lô đất ở khu vực sân vận động Chi Lăng.

Thực tế, lô đất này đã được thẩm định nâng khống giá trị lên thành 1.167 tỷ đồng (sau này Công ty cổ phần Thông tin thẩm định giá miền Nam xác định giá trị tài sản này chỉ là 368 tỷ đồng). Tháng 1-2014 thì hồ sơ này được chấp nhận cho vay.

Sau khi giải ngân, số tiền 380 tỷ của VNCB cho vay đã chuyển vào tài khoản của Công ty Quang Đại nhưng thực chất tiền này cũng chuyển về cho Tập đoàn Thiên Thanh cùng với hàng chục khoản vay của các công ty khác để Phạm Công Danh trả nợ.

Cho nhân viên rửa xe làm giám đốc để ký vay tiền

Theo hồ sơ, trước khi trở thành giám đốc của Công ty Quang Đại, Duyên là nhân viên rửa xe tại Tập đoàn Thiên Thanh.

Duyên khai rằng khi đang làm nhân viên rửa xe thì được mời làm giám đốc của công ty với mức lương 5 triệu đồng/tháng, sau đó được tăng lên 10 triệu đồng/tháng. Thực tế công ty kể từ khi thành lập đến khi bị khởi tố điều tra không hề có hoạt động kinh doanh gì.

Sở dĩ Duyên nhận đứng tên giám đốc công ty là bởi muốn có thêm thu nhập. Và bản thân Duyên cũng không biết gì về hoạt động của công ty này. Bởi sau khi thành lập xong thì giấy phép và con dấu do người khác quản lý.

Liên quan đến khoản tiền 380 tỷ đồng vay tại VNCB chi nhánh Lam Giang trên, Duyên khai khoảng đầu năm 2014, Nguyễn Thị Quỳnh Trang (thuộc bộ phận tài chính của Tập đoàn Thiên Thanh) gọi điện thoại cho Duyên đề nghị đến ngân hàng để ký hồ sơ vay tiền.

Duyên đến công ty và thấy hồ sơ đã được Trang chuẩn bị sẵn và hướng dẫn ký vào các loại giấy tờ như đơn đề nghị vay, phương án vay tiền.. Sau đó một tuần Trang gọi điện thoại nói Duyên đến VNCB để ký thêm một số giấy tờ khác.

Sau đó, việc giải ngân và sử dụng tiền thế nào Duyên không rõ.

Tương tự công ty trên, hàng loạt công ty khác do Phạm Công Danh thành lập cũng không có chức năng kinh doanh: Công ty Cường Tín, Công ty Thanh Quang, Công ty Nhất Nhất Vinh, Công ty Phước Đại, Công ty Toàn Tâm….

Giám đốc của các công ty này vốn là nhân viên bảo vệ hoặc tạp vụ hay nhân viên của Tập đoàn Thiên Thanh nhưng được đưa lên làm giám đốc.

Những "giám đốc" này chỉ có chức năng ký hồ sơ để vay tiền và nhận tiền lương được trả từ Thiên Thanh chứ không biết gì về hoạt động của công ty.

SÁNG

Viện kiểm sát mời Mai Hữu Khương

-Làm sao bị cáo biết được bị cáo Lý Minh được bổ nhiệm làm trưởng phòng kinh doanh và đưa hồ sơ cho Lý Minh ký?

-Bị cáo biết qua Anh Mai 

Viện kiểm sát hỏi Phan Thành Mai

-Ai ký bổ nhiệm Lý Minh?

-Bị cáo bổ nhiệm nhưng ngày chính xác thì bị cáo không nhớ.

-Vì sao bổ nhiệm Lý Minh?

-Vì lúc đó chi nhánh Sài Gòn thiếu người và đề xuất lên hội sở nên bị cáo đã đưa trợ lý của bị cáo là Lý Minh xuống chi nhánh Sài Gòn.

-Có phải vì Võ Ngọc Nguyên Bình  (nguyên phó phòng phụ trách kinh doanh VNCB chi nhánh Sài Gòn) không ký nên bị cáo phải bổ nhiệm Lý Minh để ký?

-Dạ phải, cũng là vì nhu cầu của chi nhánh.

-Lý Minh có biết về tình trạng các hồ sơ không?

-Dạ không biết.

 

Phan Thành Mai đến tòa sáng 28/7

 

Viện kiểm sát hỏi Lý Minh (nguyên trưởng phòng phụ trách kinh doanh VNCB chi nhánh Sài Gòn)

-Bị cáo có biết tình trạng các hồ sơ không?

-Dạ không. Lúc đó bị cáo nghĩ là các hợp đồng thương mại bình thường nên thực hiện hồ sơ.

-Đáng lý quy trình phải thẩm định thì bị cáo phải thẩm định chứ. Bị cáo chỉ chọn 1 cách thẩm định là không được?

-Dạ, việc thẩm định là để giảm bớt rủi ro cho ngân hàng nhưng anh Khương đã nói rằng đây là các hồ sơ đã được xem xét thẩm định sơ qua.

Viện kiểm sát hỏi Lý Minh-nguyên trưởng phòng kinh doanh, VNCB chi nhánh Sài Gòn

Bị cáo Lý Minh khẳng định hồ sơ trên 500 triệu thì trưởng phòng kinh doanh phải trực tiếp thẩm định khách hàng cùng nhân viên tín dụng. 

Tuy nhiên, với các hồ sơ này thì bị cáo có bảo xuống nhân viên là bị cáo đã trực tiếp thẩm định rồi, không phải thẩm định nữa nên nhân viên không thẩm định nữa.

 

 

Các bị cáo tại tòa trước giờ xử án sáng 28/7

 

 Viện kiểm sát mời bị cáo Nguyễn Tiến Hùng (nguyên cán bộ tín dụng VNCB chi nhánh Sài Gòn)

-Bị cáo cho biết bị cáo giữ nhiệm vụ gì ở VNCB?

-Bị cáo là nhân viên tín dụng

-Bị cáo xét hồ sơ vay của mấy công ty?

-Dạ 6 công ty

-Ai cung cấp hồ sơ cho bị cáo?

-Một số là anh Khương đưa cho anh Võ Ngọc Nguyên Bình và anh Bình đưa cho bị cáo. 2 công ty sau thì anh Bình có đơn xin thôi việc nên anh Khương đưa trực tiếp cho bị cáo.

-Anh Khương nói thế nào?

-Anh Khương bảo đây là các hồ sơ liên quan đến việc tái cơ cấu ngân hàng. Đề nghị bị cáo xem thẩm định đúng quy trình nghiệp vụ. Anh Khương có nói là anh ấy thẩm định sơ qua rồi.

-Tức bị cáo chỉ thẩm định trên hồ sơ, quy trình thủ tục, không đến gặp thực tế?

-Dạ đúng. Nhưng cho bị cáo nói thêm là đối với công ty thương mại thì thông thường có phương án kinh doanh đầy đủ thì cho vay, không nhất thiết đi kiểm tra thực tế.

-Bị cáo nhận thấy việc thẩm định chưa đi thực tế có rủi ro, sao vẫn cho vay?

-Bản chất tín dụng là rủi ro nhưng nó là rủi ro có thể xảy ra, không nhất thiết là xảy ra. Rủi ro không phải là lý do chính để không cho vay.