Đề xuất giá sàn vé máy bay: Cạnh tranh và ứng xử cạnh tranh

Câu chuyện gợi nhớ về một sự kiện, ít nhiều tương đồng, diễn ra vài năm trước, khi Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) ra văn bản yêu cầu các doanh nghiệp di động không được khuyến mại vượt quá 50% giá trị thẻ nạp.

Trong bối cảnh người tiêu dùng vẫn quen nhận khuyến mại 100%, 130% rồi 150% giá trị thẻ nạp, thậm chí là cộng thẳng vào tài khoản gốc, quy định trên đã bị dư luận “ném đá” không thương tiếc. Nhất là các thuê bao Viettel. Nhưng rồi nó vẫn được thi hành, và dù muốn hay không, các nhà mạng vẫn phải chấp hành.

Dĩ nhiên, nhà quản lý có cái lý của họ, rằng Theo quy định của Luật Thương mại về khuyến mại thì sản phẩm, dịch vụ khuyến mại không được quá 50% giá trị hàng hóa hoặc dịch vụ đang khuyến mại.

Lưu ý khi đó, từ xuất phát điểm là một doanh nghiệp sinh sau đẻ muộn, Viettel đã vươn lên mạnh mẽ, cùng MobiFone, Vinaphone chia sẻ vị trí doanh nghiệp thống lĩnh thị trường đối với các dịch vụ viễn thông quan trọng (thị phần mỗi nhà mạng hơn 30%).

Trước đó, ngày 17/3/2017, Vụ Vận tải (thuộc Bộ GTVT) đã tổ chức lấy ý kiến các hãng hàng không về Dự thảo Quyết định khung giá dịch vụ vận chuyển hàng không hạng vé phổ thông cơ bản trên các đường bay nội địa thay thế quyết định 3282/QĐ-BTC ngày 19/12/2014.

Những ý kiến đóng góp trái chiều của các doanh nghiệp liên quan ngay lập tức đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. VietTimes xin nêu ý kiến các bên để bạn đọc tiện theo dõi.

Jetstar Pacific Airlines đề xuất: Bên cạnh giá trần, nên có giá sàn từ khoảng 1,1 triệu đồng

Trong văn bản phúc đáp Bộ GTVT, Jetstar Pacific Airlines (JPA) – một hãng hàng không giá rẻ đề xuất, bên cạnh mức giá trần hiện tại, cần có thêm mức giá sàn để ngăn ngừa việc cạnh tranh bằng giá rẻ.

Lý giải nguyên nhân này, JPA cho rằng, sự phát triển quá nóng của HKVN trong 3 năm trở lại đây (2014-2016), với tải cung ứng tăng trên 30% và các hãng hàng không liên tục phải giảm giá (có khi giá bán dưới giá thành), thậm chí rẻ hơn vé tàu và còn tiếp tục giảm để khéo khách, làm ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh, sự bền vững của các hãng cũng như của ngành. Chi phí vận chuyển chủ yếu (80%) được trả bằng ngoại tệ, trả cho nước ngoài, trong khi thu về là tiền đồng. Chưa kể, chi phí đầu vào đã tăng và dự kiến còn tăng nên sẽ tác động đến hiệu quả hoạt động của các hãng hàng không nếu giá vé máy bay nội địa tiếp tục bị giảm do cạnh tranh về giá.

JPA viện dẫn trường hợp của Indonexia đang quy định khung giá. Trong đó, giá sàn là để phòng ngừa nguy cơ cạnh tranh về giá quá thấp so với giá thành làm cơ sở cho các hãng có cơ hội đảm bảo doanh thu và từ đó có cơ hội đầu tư và công tác an toàn khai thác. Hiện, Indonexia đang quy định mức giá sàn bằng 40% mức giá trần.

Jetstar đề xuất lấy chi phí trực tiếp chuyến bay cũng như chi phí thuê, quỹ đại tu và thuê kho, vật tư, khí thải, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí phục vụ chuyến bay, chi phí bảo hiểm tàu bay, hành khách, hàng hóa làm căn cứ xây dựng giá sàn. Việc xây dựng giá sàn theo hãng này sẽ áp dụng cho 5 nhóm đường bay dao động từ 29-34% giá trần, tương đương với 1,1 triệu đồng.

Vietnam Airlines đề xuất: Giá trần 4,2 triệu, giá sàn 1,54 triệu đồng

Quan điểm này của Hàng hàng không quốc gia Vietnam Airlines (VNA) được thể hiện trong văn bản mà Hãng này gửi Bộ Giao thông Vận tải. Trên cơ sở giá trần do Nhà nước quy định, VNA đang áp dụng 13 dải giá vé cho mỗi đường bay nội địa. Trong đó, 2 dải áp dụng cho hạng thương gia và 11 dải áp dụng cho hạng phổ thông với các điều kiện khác nhau.

VNA lập luận việc duy trì dải giá rộng kết hợp với việc mở bán linh hoạt các mức giá nhằm đạt mục tiêu tối ưu hóa doanh thu bởi doanh thu trung bình trên khách của hãng ở các tuyến bay nội địa vẫn cao hơn chi phí bình quân. VNA cho biết thêm, doanh thu trung bình của hãng có xu hướng giảm qua các năm. Cụ thể, năm 2013 là 1,63 triệu đồng/khác, năm 2014 là hơn 1,58 triệu đồng/khách, năm 2015 là 1,48 triệu đồng/khách, năm 2016 là gần 1,3 triệu đồng/khách.

Trước đó, trong dự thảo về mức giá tối đa khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách hạng vé phổ thông cơ bản trên các đường bay nội địa, Cục Hàng không đề xuất tăng mức giá tối đa lên 4.250 đồng/hành khách/km.

Theo đó, giá trần vé máy bay hạng phổ thông sẽ tăng 7-16%, tương ứng 110.000- 600.000 đồng, tùy theo từng nhóm đường bay.

Vì vậy, bên cạnh sự đồng thuận mức tăng giá trần đối với dải vé máy bay hạng phổ thông như phương án mà Cục Hàng không đã đưa ra trước đó, VNA đề nghị Bộ GTVT xây dựng giá sàn trên cơ sở chi phí biến động cộng với chi phí thiết bị bay.

Dựa trên chi phí một chuyến bay Airbus A321 với đường bay có cự ly trên 1.280km, Hãng đề xuất giá trần là 4,2 triệu đồng/vé và giá sàn là 1,54 triệu đồng/vé.

VNA dự kiến nếu áp dụng khung giá này, doanh thu ước tính của hãng sẽ tăng khoảng 2.500 tỷ đồng sau một năm thực hiện.

VietJet Air: Không đồng tình chủ trương áp giá sàn vé máy bay, đề xuất bỏ luôn giá trần

Theo văn bản phúc đáp Bộ GTVT, VietJet Air nhấn mạnh, việc quy định giá sàn dịch vụ vận chuyển hành khách hạng vé phổ thông trên các đường bay nội địa dù hình thức nào cũng không phù hợp với quy định của Luật Cạnh tranh năm 2014. Hiện các nước trên thế giới không có quốc gia nào quy định giá sàn dịch vụ hành khách.

Hãng này nêu quan điểm, việc quy định giá sàn dịch vụ vận chuyển hành khách hạng vé phổ thông trên các đường bay nội địa sẽ hạn chế cơ hội cạnh tranh của các hãng hàng không giá rẻ thông qua việc giảm giá thành dịch vụ. Điều này đồng nghĩa với việc tạo sự cạnh tranh không bình đẳng của các hãng hàng không giá rẻ so với các hãng hàng không khác.

Bên cạnh đó, VietJet cũng đề xuất bỏ luôn giá trần với lý do thị trường vận chuyển hành khách bằng đường hàng không đang có cạnh tranh gay gắt, việc duy trì giá trần đối với các hạng vé phổ thông trên đường bay nội địa không còn phù hợp với tình hình thực tế.

Bộ trưởng Bộ GTVT: Hãng hàng không có thể giảm giá vé được tại sao không cho giảm?

Theo Báo Giao thông, tại cuộc họp thường kỳ Ban Cán sự Đảng bộ Bộ GTVT (7/4), Bộ trưởng Trương Quang Nghĩa có đề cập đến đề xuất áp giá sàn vé máy bay đang thu hút sự quan tâm của dư luận.

“Quan điểm của Bộ là không thay đổi quy định hiện nay về giá vé máy bay mà phải tăng cường hơn nữa vai trò quản lý Nhà nước về điều hành bay. Hãng hàng không có thể giảm giá vé được thì tại sao không cho giảm? Công việc của quản lý Nhà nước là kiểm tra kiểm soát xem việc giảm giá, tung giá rẻ, giá khuyến mại có đúng không, cách thức triển khai đã đúng quy định của pháp luật chưa.” – Ông Nghĩa nói.

Bên cạnh đó, người đứng đầu Bộ Giao thông vận tải cũng nhấn mạnh cần phải thay đổi cách tiếp cận trong quản lý, phải xuất phát từ hạ tầng, hạ tầng đáp ứng được đến đâu thì phải có giải pháp điều hành để đảm bảo an toàn, an ninh tối đa, đảm bảo chất lượng dịch vụ.

“Hàng không đang tăng trưởng nóng, thời gian tới, vai trò quản lý nhà nước về hàng không phải phát huy hơn nữa, trong đó có việc quy định về giá dịch vụ, cần thu đúng, thu đủ, từ đó mới có nguồn lực để tái đầu tư cho hạ tầng.” – Bộ trưởng Bộ GTVT đặt vấn đề.

Trước đó, tại họp báo thường ký quý I/2017 (5/4), Thứ trưởng Bộ GTVT, ông Nguyễn Hồng Trường cho biết, thực tế hiện nay giá trần, giá sàn thì đã có, vì trước đây có giá trần nhưng giá sàn bằng 0 (đồng). Khi nghiên cứu đề xuất này phải tránh trường hợp khi giá quá thấp thì các doanh nghiệp sẽ lỗ. Đây là bài toán kinh tế và yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước phải tính. Một mặt tăng chất lượng dịch vụ, mặt khác tạo điều kiện cho các hãng hàng không phát triển.

Thứ trưởng Trường khẳng định: Đối với cơ quan quản lý nhà nước không bao giờ đặt lợi ích cho một hãng hàng không nào cả. Quan trọng nhất đưa ra cơ chế phù hợp đảm bảo tính cạnh tranh nhưng đồng thời đáp ứng được hoạt động của các hãng hàng không. Điều thu được chính là chất lượng dịch vụ tốt hơn nhưng giá vé thì giảm xuống, và lợi nhuận vẫn cao.

Theo Thứ trưởng Bộ GTVT, muốn làm được như vậy thì điều đầu tiên phải giảm được chi phí. Hiện nay Bộ GTVT đang thực hiện việc tinh giảm biên chế các hãng hàng không, công ty quản lý bay,... bởi giảm được biên chế thì có nghĩa giảm được quỹ lương như vậy sẽ giảm được giá vé và chất lượng dịch vụ vẫn tốt hơn. Hiện nay quỹ lương ngành Hàng không rất lớn./.

Hoàng Nguyên