“TPP đã lỡ hẹn nhiều lần, thêm một lần lỡ hẹn nữa cũng không có gì là bất ngờ hay phải kém lạc quan. Mặc dù khi chính quyền Obama có quyền đàm phán nhanh (TPA), chúng ta đều đã kỳ vọng đây là cơ hội để đạt được TPP sớm nhất”.

TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), bình luận như vậy trước thông tin quá trình đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã không thể hoàn tất như kỳ vọng ban đầu, sau 4 ngày thảo luận vừa kết thúc tại đảo Maui, Hawaii (Mỹ).

“Những vấn đề còn lại đều là những vấn đề gai góc, không dễ đồng thuận. Song với nhiều nỗ lực thì không khó để kết thúc đàm phán trong năm 2015”, ông Doanh dự báo.

Chung quan điểm, TS. Võ Trí Thành, Phó viện trưởng CIEM nói: “Ngay cả khi chưa thể kết thúc đàm phán lần này thì tiến trình đàm phán cũng đã đạt được nhiều tiến bộ, một số vấn đề “xương xẩu” đã được các nước cùng giải quyết. Quá trình đàm phán đã kéo dài nhiều năm, các nước đã cố gắng vượt qua nhiều khác biệt, nên tôi cho rằng các nước sẽ đi đến thỏa thuận chung để có thể kết thúc đàm phán trong năm 2015”.

Vòng đàm phán đầu tiên của TPP diễn ra vào tháng 3/2010. Sau 5 năm, số quốc gia tham gia đàm phán hiệp định này đã lên tới 12 quốc gia gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. 

Mục tiêu chính của TPP là xóa bỏ hạn chế thương mại (thuế quan và các biện pháp sau biên giới) đối với hàng hóa, dịch vụ, đầu tư; xây dựng quy chuẩn chung với các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, lao động, đầu tư, chính sách cạnh tranh; xây dựng các quy tắc điều tiết của chính phủ một cách hợp lý nhằm khuyến khích thương mại và đầu tư giữa các nước.
 
TS. Trần Hoàng Ngân, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận định, nếu đàm phán thành công, TPP sẽ là khu vực mậu dịch tự do lớn nhất thế giới, với dân số gần 1 tỷ người và tổng sản phẩm chung đạt 29.000 tỷ USD. 

Hiện tại, TPP được kỳ vọng sẽ tạo đà cho sự tăng trưởng GDP Việt Nam trong những năm tới, hỗ trợ tăng trưởng dài hạn đồng thời đề ra các chuẩn mực cho thương mại và đầu tư trong tương lai. 

TPP cũng được dự báo sẽ tạo cơ hội cho Việt Nam thu hút nhiều hơn nguồn vốn đầu tư nước ngoài, đồng thời thuận lợi trong việc tiếp cận với hai thị trường lớn hiện nay là Hoa Kỳ và Nhật Bản. 

Nhiều mặt hàng như dệt may, da giày, đồ gỗ, nông sản của Việt Nam có khả năng mở rộng thị trường, gia tăng xuất khẩu do thuế suất giảm sâu (hiện tại ngành dệt may xuất khẩu vào Mỹ với mức thuế suất trung bình 17%, cao nhất 32%, thì khi thuế giảm xuống 0%, kim ngạch xuất khẩu có thể tăng mạnh)...

Đại diện thương mại Mỹ, ông Michael Froman cho biết hiện chỉ còn một số bất đồng và các bên liên quan cam kết nỗ lực giải quyết trong thời gian tới thông qua các cuộc thảo luận song phương. Các vấn đề vướng mắc chủ yếu đang nằm ở bốn nền kinh tế lớn là Mỹ, Canada, Nhật Bản và Mexico, trong bối cảnh các nước đã giải quyết được đến 98%.
 
Với thất bại lần này, TPP có thể sẽ chỉ được phê chuẩn trong nhiệm kỳ Tổng thống tiếp theo của Mỹ. Như vậy, các nước sẽ phải chờ đến sau bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2017 mới có thể ký được TPP.

Tuy nhiên, bộ trưởng các nước thành viên đang nhắm đến việc họp lại vào cuối tháng 8 này để nỗ lực hoàn tất đàm phán TPP ngay trong năm nay. 

“Những tiến triển trong vòng đàm phán vừa qua cho thấy triển vọng sớm kết thúc đàm phán TPP. Trong giai đoạn đàm phán cuối cùng này, chúng tôi cảm thấy tự tin hơn bao giờ hết rằng TPP đang nằm trong tầm tay”, đại diện thương mại Mỹ Michael Froman nói.