'Một vành đai, một con đường' và cách tiếp cận khôn ngoan của Singapore

Những đề xuất hết sức hợp lý và sâu sắc này, Bắc Kinh có thực sự "mặn mà" hay không sẽ phản ánh mục tiêu thực sự đằng sau "Một vành đai, một con đường" là gì.

The Straits Times ngày 13/7 đưa tin, cùng ngày phát biểu khai mạc Diễn đàn Toàn cầu tương lai Trung Quốc, Phó Thủ tướng Singapore Teo Chee Hean cam kết:

Quốc đảo Sư tử sẽ làm việc với Trung Quốc để giúp thực hiện sáng kiến "Một vành đai, một con đường" và vạch ra 3 lĩnh vực hợp tác chính.

Ông cho rằng, sáng kiến này thể hiện một "tầm nhìn lớn" và có tiềm năng mang lại những lợi ích lâu dài cho sự phát triển và hội nhập khu vực, nâng cao nền kinh tế và đời sống cho người dân toàn bộ khu vực rộng lớn này.

Khi Thủ tướng Lý Hiển Long và Chủ tịch Tập Cận Bình gặp nhau tuần trước bên lề G-20 tại Hamburg, Đức, họ đã khẳng định mối quan hệ thực sự giữa các nước, các hoạt động trao đổi cấp cao diễn ra thường xuyên và tốt đẹp.

Phó Thủ tướng Singapore Teo Chee Hean phát biểu khai mạc Diễn đàn Quốc tế tương lai Trung Quốc hôm 13/7. Ảnh: The Straits Times.

Phó Thủ tướng Teo Chee Hean nói rằng: 

"Sự hợp tác của chúng tôi đối với sáng kiến 'Một vành đai, một con đường' là một ví dụ điển hình của điều này.

Nó có tiềm năng mở rộng và làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai nước chúng tôi và đưa nó lên một tầm cao mới.".

Là 'sản phẩm trí tuệ' của ông Tập Cận Bình, sáng kiến này nhằm nâng cấp các mối liên kết kinh tế thương mại dọc theo vành đai kinh tế con đường tơ lụa, và xây dựng một con đường tơ lụa trên biển hiện đại.

Các liên kết này sẽ kết nối Trung Quốc với các nước châu Á, châu Âu và châu Phi thông qua mạng lưới giao thông đường bộ, bến cảng, cầu cống, đường hầm, đường ống và các dự án có liên quan đến 68 quốc gia và 2/3 dân số thế giới.

Tuy nhiên ông Teo Chee Hean lưu ý, "Một vành đai, một con đường" hầu như chỉ tập trung xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng vật chất dọc đường đi của nó.

Trong khi đó có nhiều yếu tố khác rất quan trọng để thực hiện ý tưởng này chưa được đề cập.

"Chúng bao gồm yếu tố làm thế nào vượt lên các dự án độc lập để tạo thành một mạng lưới bao gồm con người và kỹ thuật số, tận dụng các nguồn lực tài chính quốc tế và thể chế vận hành với các đối tác dọc 'Một vành đai, một con đường'", ông Teo Chee Hean nói.

Singapore đưa ra 3 đề xuất để giúp Trung Quốc thực hiện sáng kiến tiềm năng này.

1. Tăng cường kết nối vật lý và kỹ thuật số

Những khoản đầu tư vào các thành phố và trung tâm dọc theo "Một vành đai, một con đường" có thể phát huy hết tiềm năng nếu những khu vực này hình thành một mạng lưới cho phép lưu thông hàng hóa một cách an toàn và tự do.

Điều này bao gồm các hành lang xuyên lục địa khắp Trung Á và trên biển cả, thông qua Biển Đông, eo biển Malacca và Singapore, cũng như Ấn Độ Dương.

Phó Thủ tướng Teo Chee Hean nói:

"Singapore đề xuất mạnh mẽ về quyền vận chuyển hàng hóa cho tàu và máy bay của tất cả các nước qua eo biển Malacca và Singapore.

Đây là một nguyên tắc quan trọng đối với chúng tôi, vì thương mại là huyết mạch của chúng tôi.

Làm việc cùng nhau để giữ cho các tuyến đường biển quan trọng luôn luôn mở và an toàn, để hàng hóa được vận chuyển từ tất cả các nước, cho tất cả các quốc gia, là một điều kiện tiên quyết quan trọng cho một con đường tơ lụa hiện đại.

Một cách riêng biệt, công nghệ số cũng nên được sử dụng để kết nối mọi người và tăng cường dòng chảy hàng hóa, dịch vụ và dữ liệu giữa các thành phố dọc 'Một vành đai, một con đường'.".

2. Tăng cường hợp tác tài chính

Các tổ chức tài chính hoạt động chủ yếu ở Singapore và các nước dọc "Một vành đai, một con đường" có thể đóng vai trò tích cực trong việc tài trợ cho thương mại và đầu tư giữa Trung Quốc và ASEAN.

Các nền kinh tế mới nổi ở châu Á sẽ cần 26 ngàn tỉ USD để đầu tư vào cơ sở hạ tầng từ nay đến 2030.

Do đó sẽ có nhiều cơ hội để tăng cường kết nối tài chính giữa Singapore và Trung Quốc để hỗ trợ nhu cầu tài chính cho "Một vành đai, một con đường" và quốc tế hóa đồng nhân dân tệ.

Hiện tại các ngân hàng Trung Quốc đang tăng cường hoạt động tại Singapore để hỗ trợ nhu cầu của các doanh nghiệp hai nước tham gia "Một vành đai, một con đường".

Ngân hàng Đầu tư hạ tầng châu Á AIIB cũng có thể làm việc với các tổ chức tài chính đa phương khác ở Singapore như Ngân hàng Tái thiết và phát triển quốc tế, Tập đoàn Tài chính quốc tế và Cơ quan Đảm bảo đầu tư đa phương...

Các quan chức của dự án "Một vành đai, một con đường" cần phải nâng cao kiến thức và chuẩn bị tài chính cho các dự án, cũng như vận hành và duy trì chúng.

3. Tăng cường kết nối giữa người với người

Cả Singapore và Trung Quốc đều có thể hợp tác với các nước thứ ba dọc theo "Một vành đai, một con đường" để phát triển nguồn nhân lực.

Ông Teo Chee Hean cho hay, nó có thể bao gồm các chương trình chia sẻ kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tài chính cho các dự án, vận hành cảng khẩu và sân bay, quản lý các khu công nghiệp và khu thương mại tự do.

Các nhóm tư vấn ở hai nước có thể được khuyến khích tham gia nghiên cứu và hội thảo về "Một vành đai, một con đường". Phó Thủ tướng Singapore khẳng định:

Sự học hỏi lẫn nhau này phù hợp với tinh thần hòa bình và hợp tác của Con đường tơ lụa, sự cởi mở và bao dung, học hỏi lẫn nhau và cùng có lợi. [1]

Cá nhân người viết cho rằng, những phát biểu của Phó Thủ tướng Teo Chee Hean về "Một vành đai, một con đường" thể hiện tầm nhìn và cách tiếp cận mới thông minh của quốc đảo Sư tử trong chính sách đối ngoại với Trung Quốc.

Sáng kiến "Một vành đai, một con đường" được ông Tập Cận Bình nêu ra từ năm 2013, Trung Quốc không ngừng quảng bá và thúc đẩy nó như một tầm nhìn chính trị, chiến lược của nhà lãnh đạo nước này.

Tuy nhiên cho đến nay, sức ảnh hưởng thực tế của "sáng kiến" ấy vẫn còn hạn chế, và nó bộc lộ rõ 2 mục đích thực sự đằng sau:

Một là tái cơ cấu kinh tế Trung Quốc, đưa hết các ngành sản xuất công nghiệp nặng và cơ sở hạ tầng gây ô nhiễm kiếm tiền cho Trung Quốc mấy chục năm qua ra khỏi lãnh thổ nước này, bao gồm công nghệ, công nhân và doanh nghiệp Trung Quốc.

Hai là thiết lập dần một trật tự khu vực mới, trật tự thế giới mới mà Trung Quốc đóng vai trò chi phối, với tên gọi "châu Á cho người châu Á", nhằm tìm cách đẩy lùi, loại bỏ dần vị thế của Hoa Kỳ.

Chính vì thế, "Một vành đai, một con đường" không chỉ được thúc đẩy bằng chào hàng, giới thiệu, mà còn cả áp lực.

Quan hệ Trung Quốc - Singapore đã xấu đi trong gần 1 năm qua, Thủ tướng Lý Hiển Long đã không được Bắc Kinh mời dự Diễn đàn Quốc tế "Một vành đai, một con đường" được tổ chức lần đầu tiên trong năm nay.

Đứng trước sức ép từ Bắc Kinh, việc Singapore chủ động tổ chức diễn đàn, hội thảo thúc đẩy tham dự "Một vành đai, một con đường" nhìn bề ngoài có vẻ như là một sự hưởng ứng trong tư thế nhượng bộ, lấy lòng Trung Quốc.

Nhưng về mặt kỹ thuật, 3 lĩnh vực hay 3 vấn đề Phó Thủ tướng Teo Chee Hean nêu ra chính là hàng rào bảo vệ lợi ích cho quốc đảo Singapore trước những mục đích không trong sáng, không thuần túy kinh tế, thương mại của sáng kiến này.

Nổi bật nhất là về an ninh và kêu gọi đảm bảo tự do, an toàn hàng hải hàng không ở Biển Đông và eo biển Malacca.

Tiếp đến là câu chuyện tưởng chừng thuần túy tài chính, thương mại.

Cơ chế ông Teo Chee Hean đề xuất sẽ giúp hạn chế rất nhiều các tác động không mong muốn từ các định chế tài chính Trung Quốc hỗ trợ dự án xây dựng cơ sở hạ tầng của "Một vành đai, một con đường".

Nói cách khác, một khi Trung Quốc không thể độc quyền cung cấp tài chính cho các dự án này, điều đó có nghĩa họ không thể gây sức ép lên đối tác phải sử dụng công nghệ lạc hậu ô nhiễm, lao động tay chân và nhà thầu Trung Quốc.

Mọi thứ sẽ diễn ra theo quy luật của thị trường, hệ thống giám sát công khai minh bạch để đảm bảo chất lượng hiệu quả của Singapore sẽ phát huy tối đa tác dụng.

Với những đề xuất hết sức hợp lý và sâu sắc này, Bắc Kinh có thực sự "mặn mà" hay không sẽ phản ánh mục tiêu thực sự đằng sau "Một vành đai, một con đường" là gì.

Lúc đó, hoặc Trung Quốc phải điều chỉnh mục tiêu, hoặc tìm đối tác khác dễ dãi hơn.

Nhưng họ không có lý do gì để mặt nặng mày nhẹ với nước láng giềng này, vì quả thực Singapore cũng đã nhiệt tình ủng hộ "Một vành đai, một con đường", nhưng là với nguyên tắc bình đẳng và cùng có lợi.

Tài liệu tham khảo:

[1]http://www.straitstimes.com/singapore/dpm-teo-highlights-how-singapore-and-china-can-work-together-to-realise-full-potential-of

Hồng Thủy
Theo Giáo Dục Việt Nam