Theo Kỷ yếu Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2015, ông Đặng Đức Thành, Chủ nhiệm Câu lạc bộ các nhà kinh tế, Ủy viên BCH Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, Việt Nam cần ít nhất 2 triệu doanh nghiệp. 

Ông Thành đưa ra con số này đưa ra dựa trên kinh nghiệm thế giới để nền kinh tế có thể cất cánh, các nước cần ít nhất đội ngũ doanh nghiệp tương đương trên 2% dân số.

Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã có trên 800.000 doanh nghiệp được thành lập, nhưng chỉ có khoảng 400.000 doanh nghiệp hoạt động. Tỷ lệ này quá thấp so với dân số trên 90 triệu và cũng quá thấp so với các nước, vùng lãnh thổ như Mỹ, Đài Loan, Thái Lan, Israel, Nhật, ông Thành đánh giá.
  Theo ông Thành, nguyên nhân của tình trạng này trước hết là năng lực cạnh tranh quốc gia của Việt Nam còn chậm cải thiện và có vị trí xếp hạng khiêm tốn so với nhiều nước trong khu vực. Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) về năng lực cạnh tranh toàn cầu năm 2014 – 2015 cho thấy Việt Nam dù đã tiến 2 bậc nhưng vẫn chỉ xếp thứ 68 trong 148 nền kinh tế. Báo cáo môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới năm 2014 cũng xếp Việt Nam ở vị trí 78 trên 189 nước.

Thứ hai, ảnh hưởng từ khủng hoảng tài chính thế giới xuất phát từ Mỹ năm 2008 cộng với bất ổn kinh tế vĩ mô trong nước kéo dài đã khiến thị trường xáo trộn, chi phí giá nguyên liệu tăng cao, doanh nghiệp đối mặt với nhiều rủi ro thách thức. Trong khi đó, lực lượng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam ngày càng tăng về quy mô, về số lượng.

Thứ ba, một thời gian dài, doanh nghiệp Việt Nam phải chịu lãi suất ngân hàng rất cao. Lãi suất ngân hàng cao làm hao mòn vốn tự có của doanh nghiệp, trong khi tình hình sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn, doanh nghiệp kinh doanh lỗ hoặc lợi nhuận thấp kéo dài. Đại bộ phận doanh nghiệp Việt Nam rất khó khăn về nguồn vốn và đa phần sử dụng vốn từ kênh ngân hàng. 

Cuối cùng, trình độ quản trị của doanh nghiệp Việt Nam chưa theo kịp với những chuẩn mực quốc tế. Trong bối cảnh như vậy, năm 2015 đánh dấu một giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng của Việt Nam, với việc hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN cùng hàng loạt hiệp định như TPP, các FTA với EU, Hàn Quốc, Liên minh Thuế quan…

Do đó, ông Thành khẳng định áp lực hội nhập buộc Việt Nam phải tích cực cải thiện môi trường kinh doanh, đầu tư, khuyến khích mọi thành phần kinh tế. Việc hội nhập sâu rộng đòi hỏi doanh nghiệp phải nắm rõ luật chơi, hiểu sâu hơn về đối tác và văn hóa của họ. Thực hiện cuộc cách mạng khởi nghiệp kinh doanh tại Việt Nam, xây dựng và phát triển 2 triệu doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả từ nay đến 2020, ông Thành nhấn mạnh.

Vấn đề đặt ra ở đây là Nhà nước cần làm gì? Ông Thành chỉ ra 2 giải pháp.

Thứ nhất, Ngân hàng Nhà nước cần điều chỉnh cơ cấu tín dụng - không phải bằng biện pháp hành chính mà sử dụng các công cụ điều hành chính sách tiền tệ.

Thứ hai, xây dựng và hình thành một hệ thống chính sách kinh tế hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Bên cạnh đó, ông Thành cũng kiến nghị Chính phủ cần đưa ra 2 nghị quyết: (1) Chỉ tiêu xây dựng từ nay đến năm 2020 Việt Nam phải có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả; (2) Nghị quyết về nâng bậc thứ hạng quốc gia so với các nước khu vực và quốc tế về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ngày 27/8, Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2015 được tổ chức tại Thanh Hóa với chủ đề  "Kinh tế Việt Nam: Hội nhập và phát triển bền vững".  Diễn đàn là tiền đề để Ủy ban Kinh tế của Quốc hội xây dựng báo cáo thẩm tra đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển Kinh tế xã hội. Sau diễn đàn, cơ quan này sẽ chuẩn bị nội dung báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 9/2015 về quá trình hội nhập kinh tế quốc tế từ khi Việt Nam là thành viên của WTO đến nay.

(Theo Trung tâm thông tin CN& TM Bộ Công Thương)