(Tin kinh te)

Với tiềm năng tăng trưởng lớn, dân số trẻ và mức lương thấp hơn, Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ quá trình phát triển cơ sở hạ tầng đi kèm với sự cạnh tranh giành vị thế ảnh hưởng tại khu vực giữa Trung Quốc và các nền kinh tế lớn khác.

Theo báo cáo mới nhất mang tiêu đề “Tiêu điểm kinh tế: Khu vực Đông Nam Á” của Trung tâm Nghiên cứu kinh tế doanh nghiệp (CEBR), trong bối cảnh Trung Quốc hiện đã có chi phí sản xuất quá cao và đang đi theo mô hình kinh tế của Nhật, các doanh nghiệp Trung Quốc đang chuyển hướng sang các nước lân cận để tìm địa điểm đặt cơ sở sản xuất.

Đây là cơ hội để Việt Nam nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị thông qua việc trở thành một trung tâm toàn cầu về sản xuất các ngành hàng giá trị thấp.

Dự báo tăng trưởng kinh tế của các nước ASEAN 6 giai đoạn 2015-2020 (Nguồn: CEBR)

Báo cáo này được Viện Kế toán Công chứng Vương quốc Anh và xứ Wales (ICAEW) đặt hàng nhằm cung cấp cho 144.000 thành viên của ICAEW các thông tin về thực trạng và triển vọng của nền kinh tế của khu vực Đông Nam Á. Báo cáo tập trung vào các nước ASEAN 6 gồm Indonesia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Theo đánh giá của báo cáo, Việt Nam hiện đã là một trung tâm gia công, sản xuất và chỉ đứng sau Singapore tính trên tổng mức vốn đầu tư từ Trung Quốc. Với tiềm năng tăng trưởng lớn, dân số trẻ và mức lương thấp hơn, Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ quá trình phát triển cơ sở hạ tầng đi kèm với sự cạnh tranh giành vị thế ảnh hưởng tại khu vực giữa Trung Quốc và các nền kinh tế lớn khác.

Hoạt động đầu tư này sẽ diễn ra dưới hình thức mở cửa các nguồn vốn do Trung Quốc đứng đầu trong khuôn khổ Quỹ Hợp tác Đầu tư Trung Quốc-ASEAN (CAF), Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB).

Khu vực ASEAN hiện cũng thu hút sự quan tâm đầu tư của nhiều nền kinh tế lớn khác. Đơn cử, Ngân hàng Phát triển Á châu (ADB) do Nhật Bản chủ trì mới đây đã công bố kế hoạch đầu tư 110 tỷ USD vào các dự án hạ tầng tại châu Á. Đây được xem là những cơ hội tốt cho Việt Nam, bởi nền kinh tế đang cần những đầu tư đáng kể để nâng cao năng lực của lĩnh vực công nghiệp phụ trợ quan trọng.

Để tăng cường tiếp cận nguồn vốn đầu tư, trở thành một trung tâm sản xuất, gia công toàn cầu và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị, về lâu về dài, Việt Nam sẽ cần tích cực sàng lọc danh mục các dự án FDI theo chiến lược, định hướng phát triển của Chính phủ.

Ông Mark Billington, Giám đốc ICAEW khu vực Đông Nam Á cho biết: “Việt Nam tuy có lợi thế cạnh tranh về chi phí lao động thấp nhưng chưa bền vững. Vì thế, Việt Nam cần đầu tư vào giáo dục, đào tạo để xây dựng đội ngũ lao động có kỹ năng. Ngoài ra, Việt Nam cũng cần tập trung nhiều hơn vào đầu tư xây dựng hạ tầng môi trường, đặc biệt là vào giao thông, dịch vụ”.

Cũng như Việt Nam, Indonesia và Philippines cũng phải tìm được những nguồn vốn cần thiết để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, ngành năng lượng, khai thác tài nguyên thiên nhiên. Đây là yêu cầu đặc biệt quan trọng để những nền kinh tế lớn mới nổi này thu hút được nguồn vốn cần thiết để kết nối với các địa phương vùng sâu, vùng xa, từ đó tạo được hiệu quả kinh tế nhờ quy mô, tạo điều kiện để từng địa phương liên kết với guồng máy sản xuất chung, tạo động lực tăng trưởng cho khối ASEAN.

Ông Scott Corfe, Cố vấn kinh tế của ICAEW kiêm Phó Giám đốc CRBE chia sẻ: “ASEAN đang chứng minh rằng thay vì tự làm hại mình bằng cách cạnh tranh lẫn nhau, các nền kinh tế có cơ cấu tương đồng có thể bù đắp lẫn nhau, hình thành nên các mạng lưới xuyên quốc gia. Mỗi nước có thể tập trung chuyên môn hóa đến mức tối đa, xây dựng các chuỗi cung ứng có phạm vi rộng khắp toàn khu vực. Như vậy, các hoạt động khai thác, chế biến nguyên vật liệu, sản xuất phụ tùng, lắp ráp đều sẽ diễn ra ở những địa điểm khác nhau. Điều đó đồng nghĩa với việc các lợi ích tối đa từ thương mại sẽ được hiện thực hóa”.

Báo cáo đánh giá, nền kinh tế Trung Quốc nhìn chung đang đi theo mô hình của Nhật, đặc biệt khi mức tiền lương ở đây không còn cạnh tranh như trước. Các doanh nghiệp Trung Quốc, cũng như các doanh nghiệp Nhật Bản trước đây, đang chọn các nước lân cận làm nơi đặt cơ sở sản xuất, xuất khẩu phụ tùng cho hoạt động lắp ráp có giá trị tương đối thấp.

Tuy nhiên, do Trung Quốc có năng lực sản xuất công nghiệp dư thừa nên dẫn tới việc nước này đang xuất khẩu khối lượng lớn và ngày càng tăng các mặt hàng tiêu dùng sang các nước ASEAN.

Bối cảnh đó, theo ông Mark Billington, sẽ gây ra tác động giảm phát trên quy mô quốc tế, nhất là với khu vực và ảnh hưởng sẽ càng lớn hơn với việc đồng Nhân dân tệ giảm giá bởi Trung Quốc là bạn hàng lớn nhất của khu vực ASEAN và hiện là một trong những nhà đầu tư lớn nhất trong khu vực.