Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc (VKFTA). Đây là Hiệp định thương mại tự do đầu tiên trong số các Hiệp định FTA song phương giữa Việt Nam với các đối tác kinh tế đã cơ bản hoàn tất đàm phán năm 2014, được chính thức ký kết trong năm 2015. Theo thỏa thuận, phía Hàn Quốc sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực xây dựng, thực thi chính sách, nâng cao sức cạnh tranh của các lĩnh vực mà Hàn Quốc có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu hợp tác để cạnh tranh xuất khẩu bền vững như Nông nghiệp, Thủy sản và Lâm nghiệp, Công nghiệp điện tử, Công nghiệp lọc hóa dầu, Công nghiệp hỗ trợ...
 

Doanh nghiệp Thủy sản hưởng lợi từ các Hiệp định thương mại ra sao?

Hiệp định thương mại giữa Việt Nam với Liên minh Kinh tế Á - Âu (EEU). Hiệp định đã được ký kết vào cuối tháng 5 vừa qua giúp mặt hàng Thủy sản của Việt Nam có nhiều cơ hội được xuất khẩu mạnh vào 5 quốc gia thuộc Liên minh Kinh tế Á-Âu là Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan. Dự kiến Hiệp định sẽ có hiệu lực từ năm 2016 với cam kết từ phía Liên minh Kinh tế Á-Âu sẽ xóa bỏ ngay thuế nhập khẩu với khoản 53% tổng số dòng thuế, tập trung vào các nhóm mặt hàng Nông-Lâm-Thủy sản.

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Sau 14 phiên đàm phán, chiều 04/08 vừa qua, quá trình đàm phán Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) cơ bản đã kết thúc và dự kiến hai bên sẽ chính thức ký kết Hiệp định vào mùa thu năm nay. Với Hiệp định này, Việt Nam và EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với hơn 99% số dòng thuế. Đối với rất ít số dòng thuế còn lại, hai bên sẽ dành cho nhau hạn ngạch thuế quan hoặc cắt giảm thuế quan một phần. Đây có thể coi là mức cam kết cao nhất mà Việt Nam đạt được trong các hiệp định FTA đã được ký kết cho tới nay.

Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Mặc dù tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã không thể  kết thúc vào cuối tháng 7 vừa qua như dự kiến nhưng nhiều khả năng vẫn sẽ sớm được hoàn tất khi vòng đàm phán tiếp theo có thể được nối lại vào cuối tháng 8 hoặc tháng 9 này. Đây là Hiệp định quan trọng, mang lại nhiều kỳ vọng nhất cho ngành Thủy sản khi có cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu vào các thị trường rộng lớn như Hoa Kỳ, Nhật… với dân số tổng cộng đến 800 triệu dân, chiếm 30% kim ngạch thương mại và gần 40% sản lượng kinh tế thế giới.

Thị trường xuất khẩu của các DN Thủy sản hiện đang như thế nào?

CTCP Vĩnh Hoàn (HOSE: VHC). VHC nhiều khả năng sẽ là một trong những doanh nghiệp trong ngành Thủy sản được hưởng lợi nhiều nhất từ Hiệp định TPP khi Hoa Kỳ là một trong 12 nước tham gia hiệp định này, lại chiếm tới 58% cơ cấu xuất khẩu của VHC. Đây là lợi thế tất yếu sau một thời gian dài VHC không phải chịu mức thuế CBPG cá da trơn của Hoa Kỳ trong những đợt xem xét của DOC gần đây. Trong khi đó, việc Hoa Kỳ áp luật chống bán phá giá nhằm bảo hộ ngành Thủy sản trong nước khiến hàng loại các doanh nghiệp phải chuyển hướng thị trường bất chấp đây vẫn là thị trường xuất khẩu lớn của HVG, AGF, ANV, FMC, IDI.

Thị trường xuất khẩu của VHC năm 2014

(Nguồn: BCTN VHC năm 2014)

CTCP Hùng Vương (HOSE: HVG). Hùng Vương là doanh nghiệp tỏ ra sốt sắng nhất với Hiệp định thương mại giữa Việt Nam với Liên minh Kinh tế Á-Âu (EEU) khi thị trường Nga vốn dĩ là thị trường xuất khẩu quan trọng của HVG trong thời gian trước đây, chiếm 9% doanh thu xuất khẩu trong năm 2014, tương đương 19.7 triệu USD, chỉ sau thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các thị trường Nam Mỹ, Bắc Mỹ như Canada, Mexico hay Tâu Âu cũng được đẩy mạnh việc gia tăng thị phần nhằm đón đầu các Hiệp định TPP, FTA với EU.

Thị trường xuất khẩu của HVG năm 2014

(Nguồn: BCTN HVG năm 2014)

CTCP Thực Phẩm Sao Ta (HOSE: FMC). FMC cũng được hưởng lợi lớn từ Hiệp định TPP khi cả hai thị trường lớn nhất của FMC là Hoa Kỳ và Nhật đều chiếm hơn 76% doanh thu xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2015, với mặt hàng chủ lực là tôm. Chưa kể, việc hiệp định FTA giữa Việt Nam – Hàn Quốc được ký kết vào ngày 05/05 vừa qua cũng có thể thúc đẩy mở rộng thị trường khi đây là thị trường có giá trị xuất khẩu lớn thứ 3 của FMC.

Thị trường xuất khẩu của FMC 6 tháng đầu năm 2015

(Nguồn: BCTC FMC 6 tháng năm 2015)

CTCP Nam Việt (HOSE: ANV). Cũng chịu ảnh hưởng từ việc bị đánh thuế CBPG của Hoa Kỳ nên ANV đang có xu hưởng giảm bớt tỷ trọng ở khu vực Châu Mỹ (48% năm 2013 còn 37% trong năm 2014) sang khu vực Châu Âu (16% trong 2013 lên 31% trong năm 2014). Chiến lược này đang giúp cho ANV lấy lại mức doanh thu và lợi nhuận như giai đoạn hoàng kim năm 2007-2008. Ngoài Hiệp định TPP, EVFTA thì Hiệp định EEU chắc chắn cũng mang lại tác động tích cực khi thị trường Nga cũng là một trong những thị trường chủ lực của ANV trong giai đoạn trước.

Thị trường xuất khẩu của ANV năm 2014

(Nguồn: BCTN ANV năm 2014)

CTCP XNK Thủy Sản An Giang (HOSE: AGF). AGF cũng được hưởng lợi lớn từ Hiệp định TPP khi Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất của AGF trong thời gian qua. Dẫu vậy, việc chịu ảnh hưởng lớn từ thuế CBPG khiến thị phần tại thị trường này giảm sút mạnh từ 65.23% trong năm 2013 xuống còn 32.68% trong năm 2014. Các thị trường Châu Á, Châu Âu hay Úc là những thị trường đang có xu hướng tăng nhằm thay thế cho thị trường Hoa Kỳ bị giảm sút.

Thị trường xuất khẩu của AGF năm 2014

(Nguồn: BCTN AGF năm 2014)

CTCP Đầu Tư & Phát Triển Đa Quốc Gia - IDI (HOSE: IDI). Mặc dù thị trường Châu Mỹ vẫn giữ vị thế là thị trường xuất khẩu lớn nhất của IDI nhưng đã có sự chuyển dịch mạnh từ Hoa Kỳ sang các thị trường khác trong cùng lục địa như Mexico, Colombia do chịu ảnh hưởng từ thuế CBPG lên mặt hàng cá da trơn khiến doanh thu xuất khẩu tại thị trường Hoa Kỳ từ mức 39.92% năm 2013 xuống chỉ còn chiếm 8% trong năm 2014. Thị trường Châu Á với Trung Quốc là một điểm đến khác thay thế cho thị trường Hoa Kỳ.

Thị trường xuất khẩu của IDI năm 2014

(Nguồn: BCTN IDI năm 2014)

Tựu chung lại, các Hiệp định thương mại đã, đang và sẽ được ký kết trong thời gian tới chắc chắn sẽ mang lại tác động tích cực thúc đẩy sự phát triển cho ngành Thủy sản của Việt Nam. Tuy vậy, mức độ hưởng lợi đến từng doanh nghiệp sẽ là khác nhau do sự khác nhau về thị trường xuất khẩu chủ lực, hàng rào thuế quan, thị trường quen thuộc cũng như năng lực cốt lõi của mỗi doanh nghiệp. Bản thân các doanh nghiệp cũng cần phải có những sự nỗ lực trong việc nắm bắt các cơ hội này vì không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ khả năng đáp ứng các yêu cầu về quy trình sản xuất hay vượt qua được các rào cản kỹ thuật, nguồn nguyên liệu, vốn…

(Theo Trung tâm thông tin CN& TM Bộ Công Thương)