Chỉ mới hơn 9h sáng, tại nhà máy qui mô lớn của tập đoàn Pegatron nằm ở ngoại ô thành phố Thượng Hải, hàng nghìn công nhân đã mặc trên mình những chiếc áo khoác đồng phục màu hồng nhạt để sẵn sàng công việc tạo ra những chiếc Iphone.

Các nữ và nam công nhân đang nhìn chăm chăm vào những chiếc máy nhận diện khuôn mặt và những chiếc phù hiệu tại cửa quay an ninh để ghi lại giờ đến làm. Sở dĩ có việc kiểm tra ID nghiêm ngặt đến vậy là để đảm bảo họ sẽ không bị làm vượt giờ. Quá trình này chỉ mất chưa đến 2 giây.

Đây là "lãnh địa" mà tại đó những chiếc điện thoại thông minh mang lại nhiều lợi nhuận nhất trên thế giới được tạo ra, là một phần chuỗi cung ứng được bảo vệ chặt chẽ của tập đoàn Apple. Sau nhiều năm bị cáo buộc bóc lột lao động khiến họ mệt mỏi, kiệt sức thì Petragon và Apple đã áp dụng những qui trình mới để hạn chế điều này.

Tiến sĩ John Sheu, cái tên được biết đến trong nhà máy như Big John hay Mayor, đang dẫn đường cho một phóng viên báo Bloomberg. Ông là chủ tịch trong cơ sở của Petragon, nơi đang có khoảng 50,000 nhân công đóng gói những chiếc Iphone. Công việc của ông gần giống như việc điểm danh và kiểm tra thông tin cá nhân, chủ yếu để xem xét xem thời gian dành cho việc sản xuất những chiếc điện thoại có bị lãng phí vào những trò tiêu khiển vô bổ hay không.

Big John ví rằng: "Ở đây thời gian được quí như vàng"

Sau khi đi qua máy dò kim loại để phát hiện các thiết bị gắn camera có thể làm rò rỉ hình ảnh của sản phẩm mới chưa được ra mắt, các công nhân đi theo chỉ dẫn của các mũi tên trên sàn nhà và các áp phích treo trên tường. Họ leo lên một cầu thang với lưới giăng ở giữa để ngăn chặn tai nạn lao động hoặc việc muốn tự tử. Họ nhanh chóng lấy dép nhựa đi trong nhà thay cho giày của mình và đội trên đầu những chiếc mũ bảo hộ màu xanh từ tủ khóa. Đúng 9h20 sáng, 320 công nhân thuộc đơn vị sản xuất đứng nghiêm chỉnh thành bốn hàng như trong quân đội để điểm danh.

Nhà máy này nằm trong góc tuyến đường Xiu Yan và Shen Jiang, là một trong những cơ sở "kín đáo" bậc nhất thuộc đầu não của nhà sản xuất Iphone, có diện tích tương đương gần 90 sân bóng đá. Bên trong là một quảng trường với một trạm cứu hỏa, viện cảnh sát và bưu điện. Ở đó có xe buýt đưa đón, các nhà ăn rộng lớn tự phục vụ, hệ thống hồ cá và bãi cỏ. Các tòa nhà bê tông màu xám và nâu mang ý nghĩa gợi lại kiến trúc cổ của Trung Quốc. Cũng chỉ mất 20 phút lái xe để đi tới công viên Disneyland Thượng Hải, nơi sẽ mở cửa vào tháng sáu này.

Bên trong khuôn viên của nhà máy

Theo Jenny Chan- một giảng viên tại trường đại học Kellogg (Oxford), thực chất việc họ cho phép giới báo chí thăm quan nơi làm việc là để cho mọi người thấy họ đang phải đối mặt với áp lực từ bên ngoài và đang cố gắng để làm sáng tỏ mọi việc, ít nhất thì bề ngoài họ đang cố gắng sửa chữa một điều gì đó.

Theo trang mạng China Labor Watch, bên trong nhà máy này vẫn ẩn giấu một "bí mật". Nhóm bênh vực cho người lao động ở đây nói rằng lương cơ bản quá thấp dẫn đến những người lao động phải làm thêm giờ để kiếm sống. Tuy nhiên, hệ thống mới khiến điều này là không thể.

Hệ thống này liên kết các cửa xoay đến những chiếc máy tính bảng để điểm danh và phù hiệu cá nhân của mỗi công nhân, gửi tới các quản lí những cảnh báo tự động nếu như những người lao động vượt quá 60 giờ hay đã tăng ca trong sáu ngày liên tiếp. Nếu họ vẫn cố gắng vượt quá giới hạn làm việc cho phép, hệ thống này sẽ tự động chặn không cho họ vào.

Các nhà quản lý của Pegatron hào hứng chia sẻ về những cải tiến trong môi trường làm việc ở đây. Nhân viên bây giờ có thể tự kiểm tra giờ làm của họ, trả hóa đơn, chi phí ăn ở và thực phẩm hàng tháng tại thiết bị màn hình cảm ứng được trang bị khắp nơi trong khuôn viên công xưởng. Trung bình mỗi công nhân được nhận khoảng 4,200 NDT đến 5,500 NDT (650 USD- 850USD) một tháng tính cả làm thêm giờ và đã trừ các khoản thuế. Trong khi đó một chiếc iPhone 6 bán ở Trung Quốc có giá 4,488 NDT

Pegatron đã và đang làm thay đổi bộ mặt kinh tế và xã hội của Trung Quốc. Dù chi phí nhân công tăng lên đáng kể, Trung Quốc vẫn duy trì được vị trí trong chuỗi cung ứng điện tử toàn cầu. Các công ty gia công như Foxconn và Pegatron chi phối sản lượng của thế giới về tất cả mọi thứ từ máy tính xách tay, TV, đến điện thoại thông minh và máy tính bảng.

Nơi đây cũng thể hiện sự đổi thay trong xã hội Trung Quốc về vấn đề lao động. Khi mà chi phí tăng và dân số già làm giảm sút nguồn lao động, trọng tâm giờ đây đang chuyển sang việc duy trì tài năng và hiệu suất làm việc. Thay vì những nhà máy với các xưởng sản xuất cũ kỹ, ở Trung Quốc cũng xuất hiện những khuôn viên làm việc mang "phong cách hiện đại " với các tiện nghi như Wi-Fi miễn phí, phòng xem truyền hình, dịch vụ lau dọn và thậm chí cả việc nâng cấp kí túc xá.

Ảnh của nhân viên được dán lên tường

(Theo CafeF)