Mọi người thường biết đến ông với vẻ mặt cương nghị của một nhà lãnh đạo, sự tự tin và cách trả lời gãy gọn khi trình bày với các cổ đông hàng năm. Thế nhưng ít ai biết đằng sau con người đầy cá tính ấy là một sự đơn giản và chân thành của một doanh nhân đi lên từ đôi bàn tay trắng. Triết lý kinh doanh “ngược” dựa vào sự uy tín, coi trọng việc học và không ngừng cải tiến đã tạo dựng được một hình ảnh của một doanh nghiệp hàng đầu ngành xây dựng ở Việt Nam hiện nay. Đó là những gì chúng tôi rút ra được khi có dịp trao đổi với Ông Nguyễn Bá Dương – chủ tịch Công ty cổ phần xây dựng Cotec (CotecCons).

 

Thưa ông, để đi đến thành công ngày hôm nay thì đâu là cột mốc đánh dấu sự khởi đầu và đặt dấu ấn cho CotecCons?

Công trình lớn đầu tiên mà CotecCons làm là Phú Mỹ Hưng. Tôi nhớ năm đó là năm 2002, CotecCons chỉ có 2 bàn tay trắng mà người ta dám giao cho chúng tôi công trình một trăm mấy chục tỷ đồng, số tiền đó nếu tính đến bây giờ lớn hơn rất nhiều, tương đương cả ngàn tỷ. Họ ứng cho chúng tôi đến 15%, ngân hàng VCB chi nhánh Nhà Rồng cũng tìm đến chúng tôi và muốn cho chúng tôi vay 10 tỷ đồng mà chúng tôi không cần thế chấp gì cả. Khi đó chúng tôi cũng không dùng số tiền đó mà chỉ dùng để bảo lãnh, còn tiền thi công thì bên kia đã ứng rồi, chúng tôi đã dùng nó quay vòng để làm dự án.

Đó chính là cái khởi đầu của chúng tôi. Còn cái dấu mốc là công trình chúng tôi làm năm 2004 là The The Manor trên đường Nguyễn Hữu Cảnh do Bitexco làm chủ đầu tư. Hồi đó cũng không ai dám làm vì sìn đất và xung quanh là nhà dân, mà trước đó chúng tôi chưa từng làm nhà cao tầng nào, đùng 1 cái làm cái 33 tầng, đó đúng là một sự đột phá. Sau đó, chúng tôi tiến ra miền trung làm rất nhiều resort lớn, đầu tiên là cái Hyatt, Continential, River Park, Nam Hải…

Đó quả thực là những dấu ấn đầu tiên của CotecCons giúp chúng tôi có được vị thế như ngày nay .

Ban đầu, khi CotecCons chỉ vừa thành lâp và chưa có thành công gì , bằng cách nào Ông thuyết phục họ đi theo mình để xây dựng được một CotecCons của ngày hôm nay ?

Đây thực ra là chủ đề liên quan đến con gà và quả trứng. Thứ nhất khi tôi mới về Cotec thì mảng xây dựng chưa có, làm sao anh chứng minh với họ được là mình làm được mảng xây dựng này vì Cotec trước đó thuần tuý là công ty vật liệu xây dựng mặc dù tổng công ty Fico lại là công ty vật liệu xây dựng. Lúc đó, để thuyết phục được họ chính là cái uy tín của mình đã tích luỹ 30 năm đi làm từ nước ngoài, và các nơi khác.

Khi tôi rời Descon, giám đốc bên đó hỏi tôi là “tại sao không ở lại mà đi, ở đây có thương hiệu có sẵn rồi ra ngoài làm gì cho khó khăn?”. Thế nhưng tôi đã nói là tôi có con đường của tôi và tôi đã chọn rồi, trong khoảng 2 năm tôi sẽ vươn lên thành một trong những công ty hàng đầu ở Sài Gòn. Anh ta mới hỏi tiếp tôi là “tại sao lại tự tin như vậy?”. Lúc đó tôi trả lời: thứ nhất tôi xây dựng uy tín rất lâu rồi, người ta quý tôi, tin tôi ở chỗ vì tôi đã hứa là chính xác, những gì tôi làm được tôi mới nói và bằng chứng là các công ty tư vấn của nước ngoài người ta nhìn mặt và tin tôi, giao việc cho tôi làm chứ không phải là tin ở công ty nào. Khi uy tín mình có, nhà thầu có thể ứng tiền cho mình làm, các nhà cung cấp mình cũng có thể nợ được, và mình hẹn chính xác và trả được, đó là tiền đề mà tạo cho tôi cái lợi thế.

Trước khi các DN tìm tới mình thì CotecCons đã làm gì để người ta biết đến mình?

Đó là điều mà chúng tôi phải làm, chúng tôi phân bố công việc ra theo tỷ lệ nào đó chứ không tập trung tất cả vào các công trình công nghiệp, ví dụ như nhà máy, nhà cao tầng… cần phải nằm ở những khu vực có địa thế đẹp của các thành phố lớn, ai cũng thấy mà không cần phải tốn tiền quảng cáo. Đó là cái quảng cáo tốt nhất mà không cần phải nói nhiều.

Ông có thể cho biết vài thông tin về tình hình kinh doanh của CotecCons năm vừa qua và kế hoạch năm 2016?

Tình hình năm vừa qua cũng khá khả quan với doanh thu dự kiến tầm 13.800 tỷ, lợi nhuận 666 tỷ. Còn về kế hoạch thì năm nào cũng vậy thôi, con số đưa ra là phải tăng trưởng ít nhất 20%.

Có một số ý kiến gần đây cho rằng CotecCons phát triển hơi thận trọng ?

Nếu nhìn lại mọi người sẽ thấy kế hoạch của chúng tôi đặt ra lúc nào cũng thấp hơn so với thực hiện. Một số cổ đông chất vấn tôi nhưng tôi chỉ nói một cách đơn giản, chúng ta phải nhìn thấy mình là ai và nên đặt một cái mốc hợp lý, không thể vì một mục tiêu ngắn hạn để nâng giá cổ phần mà phải chân thành.

Lợi thế cạnh tranh của CotecCons là gì thưa Ông?

Lợi thế cạnh tranh của chúng tôi là có vốn, thiết bị, đội ngũ nhân lực mạnh, Logo của chúng tôi ở đâu thì bán hàng có lợi thế hơn.

Trong các công trình, uy tín của ông đem về khoảng bao nhiêu phần trăm?

Điều này khó nói rõ nhưng mà thực tế tất cả các công ty đều tìm tới chúng tôi, chứ đi tìm thì không có nhiều. Ngày xưa tôi đã suy nghĩ, nếu một công ty muốn phát triển thì phải làm sao cho khách hàng họ tự tìm đến mình, để làm được điều đó thì cũng giống như phải toả ra mùi hương quyến rũ họ đến, đó là phải tạo được tên tuổi có uy tín.

Phải đi con đường hiên ngang, sạch sẽ và mang lại lợi ích cho khách hàng.Trong thời điểm chưa minh bạch thì phải nói con đường của CotecCons đã đi gặp nhiều khó khăn, nhưng bây giờ xã hội đang cần những công ty như Cotecscons.

Cái quan trọng nhất đối với Ông là con người, nhưng Ông lại nói là nhờ uy tín của Ông như vậy 2 cái đó có mâu thuẩn với nhau không?

Không. Nó đi cùng nhau nhưng cái quan trọng là đội ngũ của anh em rất là chuyên nghiệp, mà đội ngũ chuyên nghiệp rồi thì mọi người rất là đồng lòng, mà để người ta đồng lòng thì công ty phải có hệ thống từ tiền lương, tiền thưởng phải đủ, tương xứng mới được. Giao quyền là giao triệt để, chính cái giao triệt để đó khiến cho người ta lo công việc tốt hơn chứ còn nhiều người mà quyết định một vấn đề sẽ hỏng.

Nhưng mà giao quyền triệt để sẽ xảy ra những cái phát sinh, ví dụ lũng đoạn các cá nhân, làm sao Ông kiểm soát được những cái đó ?

Hệ thống của công ty rất rõ ràng, báo cáo thường xuyên từ công trường. Nguyên tắc là đến giữa kỳ thì báo cáo tài chính phải tốt hơn và cuối cùng thì phải tốt hơn nữa. Cái thứ hai, nếu anh em làm được nhiều thì hưởng nhiều, mắc mớ gì phải lấy mấy đồng bạc lung tung, hiên ngang lấy tiền thưởng, sạch sẽ mà uy tín có hơn không?

Có một đặc điểm của những công ty đó là, khi khó khăn người ta lại đoàn kết, còn khi thành công lại bị chia rẽ vì họ cho rằng không có ông người ta cũng làm được, những người quản lý ra thì làm được nhưng những người lính ở dưới thì lại bảo ông làm được, tôi cũng làm được đến 1 lúc nào đó nó trở thành con số 0, xoá tan doanh nghiệp, vấn đề mấu chốt là do quan điểm của những người đi đầu, thứ 1 là không công bằng, thứ 2 là cá nhân lớn quá. Từ những bài học đó, CotecCons rất rõ ràng nhân sự là phải nộp bằng và phải lấy những người giỏi nhất từ các trường ra, tốp 20. Và từ 6 đến 20 chúng tôi lấy vì từ 1 đến 5 người ta mơ mộng lắm, giống như mọt sách thích đi làm tiến sĩ gì đó tức là không học cái công ty của mình, sức khoẻ đủ thứ nữa nên chọn từ thứ 6 đến 20, càng vùng quê ở vùng xa xôi càng tốt nó càng chịu khó, đặc biệt nhân viên CotecCons rãi rác tất cả các tỉnh từ nam đến bắc, miền trung nhiều nhất.

Nghe nói chế độ CotecCons tốt nhưng mà có người nói “tiền nhiều không có thời gian xài tiền”, như vậy có phải bóc lột sức lao động?

Thời gian đi làm thì giống nhau, nhưng thời gian ra về thì khác nhau nhưng mà anh em rất đam mê, nhiều người sẵn sàng đi làm thứ 7 và chủ nhật. Ở đây khuyến khích những người mới có năng lực có được cơ hội như những người đến sau, đảm bảo sự công bằng dựa trên hiệu quả công việc.

Cần phải hiểu rõ 3 điều quan trọng nhất của người đi làm : 1) nói gì thì nói, làm công ty lớn nhỏ gì thì thu nhập phải xứng đáng, đủ nuôi gia đình, vợ con và có khả năng tích luỹ; 2) được làm việc đúng khả năng của mình; 3) được làm việc trong môi trường công bằng.

Không có ai làm chung với nhau hơn 2 công trình. Khi CotecCons trúng thầu dự án sẽ chọn ra giám đốc khối, giám đốc khối có quyền chọn chỉ huy trưởng cùng rà soát toàn công ty để chọn ra đúng bộ máy thực hiện. Chúng tôi đưa ra 5 tiêu chí của 1 công trường : 1) an toàn lao động 2) tiến độ chất lượng 3) lợi nhuận 4) hài lòng khách hàng – đối nhân sử thế, tận tuy, chân thành nếu có bốc khối lượng dư thì trả lại cho người ta 5) phải đào tạo được người thay mình – tất cả các bộ phận đều thế.

Tỷ lệ nhảy việc ở công ty mình nhiều không thưa ông?

Cán bộ của chúng tôi ít nghỉ việc, nếu có nghĩ thì năm đầu tiên, quá 3 năm thì không ai nghỉ.

Gót chân Asin của CotecCons là gì ?

Gót chân Asin của CTD là cái lứa tuổi, thế hệ. Cách nhau 10 năm là không tốt, thường 5 năm là tốt nhất. Cái bất lợi là chuyển giao thế hệ nó bị hẫng.

Hiện có ai có khả năng thay thế Ông ở CotecCons không, thưa Ông ?

Có 1 số ứng cử viên nhưng mà chúng tôi có hội đồng để chọn người thay, như thế mới dân chủ, lúc đó tôi chỉ làm chủ tịch hay cố vấn cho công ty.

Ông có nhận thấy cái bóng của mình quá lớn có thể không ai thay thế được ?

Nó khó ở chổ cần người có uy tín để đi lấy việc về làm. Và cái quan trọng là đọc vị được trận đấu. Tôi ít khi đấu thầu trượt và chỉ cần trao đổi sơ qua tôi có thể tính toán được lời lỗ và quyết định có làm hay không.

Ông là người có cá tính mạnh ?

Tôi là người có cá tính mạnh, không thích thì không làm. Cũng có những dự án mang lại rất nhiều tiền nhưng mà nếu tôi không thấy vui thì không làm. Nếu chủ đầu tư nào không uy tín hoặc không tin tưởng mình thì đều không làm.

Liệu cái cá tính mạnh quá nó có làm giảm hiệu quả của công ty?

Thực ra đó chính là cái lưới, sàng lọc bớt những cái gì không mang lại hiệu quả hoặc có thể làm cho mình bị mất uy tín. Chúng tôi đâu có thiếu việc để làm nên chỉ làm những cái nào đáng làm.

Quan điểm lãnh đạo của ông như thế nào?

Đó là luôn hỗ trợ, tạo điều kiện cho người lao động. Hàng năm tôi thường tổ chức đại hội công nhân viên chức, tất cả các công trình đều đóng hết để tất cả mọi người trao đổi ý kiến về mọi thứ để đóng góp cho công ty càng nhiều càng tốt, nói tóm lại là luôn luôn phải cải tiến.

Vai trò cá nhân là rất quan trọng, nhưng không thể dùng vai trò cá nhân làm phương hại đến lợi ích tập thể, không thể độc tài được.

Nói một cách khách quan, vai trò lãnh đạo của Ông đối với tập thể CotecCons là như thế nào?

Tôi nghĩ tôi là người tập hợp. Người ta nhìn tôi có thể thấy sự công bằng và bảo vệ quyền lợi của họ.

Ông có thể chia sẻ về thời điểm lập nghiệp ban đầu?

Ngày xưa tôi làm ở Hà Nội thấy môi trường làm việc chịu không nổi nên vào Sài Gòn năm 1987. Hồi đó, cuộc đời tôi cũng lên bờ xuống ruộng nhiều lắm, học nước ngoài về phải đi thử việc ở phòng xây dựng cơ bản của nhà máy, sau 2 năm thì nghỉ vì cá tính tôi không thích làm cái gì tôi cho là không đúng. Tôi nghĩ chính nhờ cá tính kiểu đó nên mới thành công như ngày hôm nay. Khi tôi chuyển từ Descon sang CotecCons thì hai phần ba người ở Descon đều đi theo mình, vì họ tin tôi, tôi kiếm được 10 đồng thì anh em cũng được 7 đồng. Tôi lấy vợ năm 30 tuổi lúc đó chỉ có 2 bàn tay trắng. Nhưng mà đúng là khi lấy vợ xong mới bắt đầu làm ăn được.

Ngày xưa được đi du học anh học giỏi hay là nhờ gia đình có vị thế?

Nhờ điểm cao mới được đi. Ở trường có 2 người thì một người đi Hungari, còn tôi đi Ukraina. Nhưng thực tế những gì tôi học được là ở đời, học đối nhân xử thế, cách tổ chức con người, học kỹ thuật qua công việc.

Thời gian dành cho công việc và gia đình?

Buổi chiều sau khi đi làm về thì về nhà ăn cơm với gia đình, chứ cũng ít khi đi ăn với khách.

Quan niệm về hạnh phúc của ông là gì ?

Với tôi thì chưa chắc nhiều tiền là hạnh phúc. Cái uy tín trong xã hội, được người khác tôn trọng và có nhiều bạn bè. Còn tiền thì vừa đủ và dư chút ít chứ đừng có thiếu, không có dư thì không thể giúp đỡ người khác. Có những người thì tiền nhiều nhưng không được tôn trọng, không có uy tín. Đừng bao giờ hy sinh cái tôi của mình bằng mọi giá, chà đạp người khác để đạt được những cái rất phù phiếm như tiền bạc, chức này chức kia. Mỗi người đều có những cái giá nhất định, có những nhân viên tôi còn quý hơn cả chức lớn.

Ông có thường đọc sách?

Có chứ, tôi thường đọc và nghiên cứu những mô hình kinh doanh thành công

Trong kinh doanh, ông “phục” ai ở Việt Nam ?

Ở thế giới thì rất nhiều nhưng ở VN thì rất ít. Tôi phục những người đi lên bằng tay trắng, chân thành.

Xin cảm ơn những chia sẻ của Ông !

Theo Huy Nguyên
Người Đồng Hành