PGS.TS Phạm Tất Thắng, chuyên viên cao cấp Bộ Công thương bày tỏ nỗi lo lắng khi trao đổi với Đất Việt về năng lực cạnh tranh của Việt Nam và nguy cơ tụt hậu so với Lào, Campuchia.

Lơ mơ để mất 'sân nhà'

Chia sẻ với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh về lời cảnh báo Lào, Campuchia hay Myanmar sẽ thành đối thủ cạnh tranh của Việt Nam nếu Việt Nam không tự đổi mới, PGS.TS Phạm Tất Thắng cho rằng:

Trong hội nhập quốc tế ngày nay, yếu tố quyết định sự sống còn của kinh tế mỗi nước là vấn đề năng lực cạnh tranh, trong đó có năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh tranh doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh mặt hàng.

Nếu mỗi nước không tìm cách nâng cao năng lực cạnh tranh thì sẽ không thể nào vươn ra được thị trường thế giới, thậm chí có thể bị thua ngay trên sân nhà.

Khoảng cách giữa Việt Nam và các nước trong khu vực đang ngày một cách xa. Ảnh minh họa

"Ngày 31/12/2015 Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) sẽ hình thành và một trong 4 mục tiêu của nó là phải xây dựng được một cộng đồng mang tính cạnh tranh cao. Điều đó đặt tất cả 10 quốc gia ASEAN vào thế cạnh tranh quốc tế và để thực hiện được mục tiêu đưa được hàng hóa ra một thị trường đơn nhất, trong một không gian sản xuất chung, mỗi nước phải nâng cao được sức cạnh tranh lên.

Rất tiếc trong thời gian qua, năng lực cạnh tranh quốc gia, đặc biệt là năng lực cạnh tranh doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh mặt hàng của Việt Nam không được cải thiện và gần như các nhà quản lý chưa chú ý một cách thích đáng tới vấn đề này.

Hai mươi năm qua Việt Nam vẫn nằm trong top 4 quốc gia có năng lực cạnh tranh và sự phát triển kinh tế chậm nhất ASEAN (gồm Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam). Và giờ đây, trong 4 quốc gia này, nếu Việt Nam không cẩn thận sẽ bị 3 quốc gia kém nhất trong nhóm kém nhất vượt lên", ông Phạm Thất Thắng lo ngại.

Ông dẫn chứng hàng loạt lợi thế của Việt Nam đang bị mất dần đi.

Cụ thể, Việt Nam tự hào có cà phê, cao su, hồ tiêu đứng hàng đầu thế giới về sản lượng xuất khẩu nhưng gần đây, với chính sách của Myanmar, dần dần lợi thế của Việt Nam đang mất đi. Việt Nam tự hào xuất khẩu gạo lớn thứ hai, thứ ba thế giới nhưng cho đến nay nhìn ra toàn bộ thị trường thế giới không ai nhận ra đâu là gạo Việt Nam.

Trong khi đó, Myanmar vừa ra thế giới đã khẳng định được thương hiệu gạo thơm của họ, một số thương hiệu gạo của Campuchia được bán giá cao hơn gạo Việt Nam.

Tương tự, chính sách của Việt Nam khiến ngành công nghiệp ô tô thất bại nặng nề, còn Campuchia dù đi sau nhưng đã sản xuất được ô tô điện giá rẻ.

Các mặt hàng khác, như hàng Thái Lan gần đây xâm nhập rất sâu vào thị trường Việt Nam với cách làm bài bản: đầu tiên họ đầu tư sớm vào lĩnh vực sản xuất, chế biến thực phẩm, sản xuất bao bì, đầu tư vào logistic, hàng năm lại tổ chức các hội chợ triển lãm hàng Thái nhằm chuyển một thông điệp rất rõ ràng tới người tiêu dùng Việt Nam rằng hàng Thái Lan là hàng được đảm bảo, giá cả phù hợp với thu nhập của người Việt Nam.

Đặc biệt, gần đây, họ phát triển rất nhiều các cửa hàng tiện lợi nằm ở sâu các khu dân cư ở tất cả các tỉnh, thành trong phạm vi cả nước Việt Nam. Ngay cả ở những chợ phát luồng như chợ Đồng Xuân (Hà Nội), chợ Hàn (Đà Nẵng), chợ Bến Thành (TP.HCM)... ngoài các gian hàng chuyên bán hàng Trung Quốc đã xuất hiện nhiều hàng Thái Lan.

Người Thái cũng đã và đang mua lại nhiều thương hiệu lớn của Việt Nam và nước ngoài như: Nguyễn Kim, đàm phán mua Metro và một loạt thương hiệu khác. Như vậy, năng lực cạnh tranh của hàng Việt Nam so với hàng Thái Lan ngay trên thị trường nội địa cũng đang bị đuối, chưa kể hàng hóa của các nước khác như Malaysia, Indonesia, Philippines...

"Với sự kiện ngày 31/12/2015, Cộng đồng Kinh tế ASEAN được thành lập, tất cả các rào cản thuế quan được dỡ bỏ để tạo nên một thị trường đơn nhất và một không gian sản xuất chung, nếu Việt Nam cứ lơ mơ thế này sẽ bị thua và để nước khác chiếm lĩnh thị trường", PGS.TS Phạm Tất Thắng nhấn mạnh.

Vì sao, Việt Nam?

PGS.TS Phạm Tất Thắng lưu ý rằng, sự tụt hậu của Việt Nam không phải là nguy cơ hay tín hiệu nữa, mà nó thực sự đang xảy ra hàng ngày, hàng giờ. Điều đáng tiếc là các cơ quan quản lý của Việt Nam chưa có được một đường hướng rõ ràng để nâng cao sức cạnh tranh quốc gia, chưa có biện pháp cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp.

Bởi thế, năng lực cạnh tranh của Việt Nam thì đứng tại chỗ còn các nước xung quanh cứ đi lên, đẩy Việt Nam tiếp tục tụt lại phía sau.

(Theo báo Đất Việt)