Nước mắm là gia vị đặc trưng trong văn hóa ẩm thực của nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trung bình mỗi năm nước ta tiêu thụ hơn 200 triệu lít nước mắm.

Hiện nay, thị trường nước mắm Việt Nam rất đa dạng, với vô số các thương hiệu khác nhau, từ truyền thống như Phú Quốc, Phan Thiết, Cát Hải… cho đến nước mắm sản xuất theo dây truyền công nghiệp như Chinsu, Nam Ngư, Kabin…

Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của người dân trong nước, các sản phẩm nước mắm “Made in Việt Nam” đã được bán tại những nơi có nhiều người Việt sinh sống như Mỹ, Canada, châu Âu…và xuất khẩu đến một số quốc gia khác trên thế giới.

Đặc biệt, năm 2013, nước mắm Phú Quốc là sản phẩm đầu tiên của các nước ASEAN được chính thức bảo hộ tên gọi xuất xứ tại 28 nước thành viên Liên minh Châu Âu (EU). Đây cũng là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam được công nhận và bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại EU.

Nước mắm “Made in Việt Nam”: Đừng để con sâu làm rầu nồi canh

Tuy nhiên, trong bối cảnh cá chết hàng loạt tại biển miền Trung mà chưa rõ nguyên nhân, ngành sản xuất nước mắm Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với sóng gió trong thời gian tới.

Nhiều người tiêu dùng cảm thấy vô cùng hoang mang trước thông tin hàng tấn cá đang phân hủy bị phát hiện trên đường đưa đi làm mắm. Thậm chí, một số gia đình đã tích trữ hàng thùng nước mắm do lo sợ sắp tới sẽ không có sản phẩm sạch để dùng.

Vì thời gian sản xuất nước mắm thường kéo dài từ 9-12 tháng nên những ảnh hưởng từ sự việc này khó có thể nhận thấy một cách rõ ràng ngay lập tức. Tuy nhiên về lâu dài, nếu các loại cá không an toàn được đưa vào làm nguyên liệu sản xuất, những hậu quả khôn lường có thể xảy ra. Không chỉ tiềm ẩn nguy cơ xấu với sức khỏe người tiêu dùng, các doanh nghiệp sản xuất nước mắm, đặc biệt là các công ty nhỏ, ít tên tuổi sẽ phải hứng chịu những tác động tiêu cực do sự việc gây ra.

Trước mắt là mua mắm để dự trữ, sau đó là lựa chọn các sản phẩm có thương hiệu, và dần dần người dân có thể chuyển sang nước mắm nhập khẩu từ nước ngoài.

Bài học nhãn tiền chính là vụ phát hiện ra hàm lượng chất 3-MCPD gây ung thư vượt quá giới hạn cho phép trong một số sản phẩm nước tương hồi năm 2007 làm chấn động cả ngành sản xuất này. Kết cục, người tiêu dùng tẩy chay hàng nội mà không cần phân biệt xem thương hiệu nào tuân thủ đúng các quy định về an toàn sức khỏe cho họ. Nước tương của các cơ sở trong nước bị đưa xuống khỏi kệ các cửa hàng và siêu thị. Thay vào đó là các sản phẩm đến từ Thái Lan, Singapore hay Malaysia.

Bài học nhãn tiền từ vụ nước tương chứa hàm lượng chất 3-MCPD vượt qua giới hạn cho phép nhiều năm về trước. (Ảnh: TTXVN)

Quay trở lại với câu chuyện nước mắm nội có thể bị đe dọa bởi các sản phẩm nước mắm ngoại. Thực tế, tại thị trường Việt Nam hiện nay đã xuất hiện một số sản phẩm nước mắm có nguồn gốc từ các quốc gia khác.Với cách chế biến tương đối giống ở Việt Nam, cộng với giá cả phải chăng, các sản phẩm nước mắm Thái Lan đang là đối thủ cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp nội.

Khi mà hàng Thái ngày càng được ưa chuộng, các cửa hàng bán sản phẩm tiêu dùng Thái mọc lên như nấm sau mưa, các 'đại gia' Thái đã thâu tóm 2 chuỗi siêu thị lớn thì việc nước mắm Thái dần len lỏi vào từng hộ gia đình Việt là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Ngay tại các thị trường mà Việt Nam xuất khẩu nước mắm, sản phẩm đến từ Thái Lan vẫn luôn chiếm ưu thế.

Để tiếp tục giữ vững thị phần ngay trên sân nhà, đồng thời có thể cạnh tranh với các quốc gia khác trên thị trường quốc tế, niềm tin của người tiêu dùng đối với nước mắm Việt là hết sức quan trọng.

Muốn có được điều này, các doanh nghiệp sản xuất nước mắm cần xác định chất lượng và vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm là yếu tố 'sống còn'.

Ngược lại, với những cơ sở vì mục đích lợi nhuận mà sử dụng cá chết để sản xuất mắm chính là "con sâu làm rầu nồi canh", khiến các doanh nghiệp làm ăn chân chính bị vạ lây và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ thương hiệu nước mắm “Made in Việt Nam”.


Linh Lam
(Theo Người Đồng Hành)