Không phải gián điệp

Báo Sueddeutsche Zeitung (Đức) hôm 6-5 cho biết nguồn tin bí ẩn của vụ “Hồ sơ Panama” nói trên đã gửi cho họ một bản thông báo dài 1.800 từ, theo đó khẳng định hành động của mình nhằm chống lại “sự bất công”. “Các ngân hàng, cơ quan tài chính và giới chức thuế đã thất bại. Đã có những quyết định đưa ra theo hướng có lợi cho nhà giàu. “Hồ sơ Panama” có thể kéo theo hàng ngàn vụ khởi tố nếu các cơ quan hành pháp có thể tiếp cận và đánh giá số tài liệu hiện có. Sẽ phải mất hàng năm, thậm chí hàng thập kỷ, để mọi người biết hết toàn bộ hành động bẩn thỉu của Công ty Mossack Fonseca” - bản thông báo khẳng định.

Ngoài ra, nguồn tin này - tự gọi mình là John Doe nhưng không tiết lộ giới tính - phủ nhận mình là gián điệp, đồng thời ca ngợi những người dũng cảm công khai tài liệu mật, nhạy cảm, điển hình như cựu nhân viên Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) Edward Snowden.

Cảnh sát đứng bên ngoài trụ sở Ngân hàng Balboa ở TP Panama City sau vụ doanh nhân Nidal Waked bị bắt vì nghi điều hành mạng lưới rửa tiền cho tội phạm ma túy Ảnh: REUTERS

Nhân vật này tuyên bố sẵn sàng hợp tác với các cơ quan thực thi pháp luật, đồng thời lập luận “những người thổi còi dám phơi bày sai trái vì mục đích chính đáng thì xứng đáng được hưởng quyền miễn tố”. Nguồn tin cũng chỉ trích hệ thống tòa án toàn cầu “hoàn toàn thất bại trong việc ngăn chặn cácthiên đường thuế đang lan nhanh trên thế giới như căn bệnh di căn”.

Khép lại thông báo, nguồn tin cho rằng “kết nối internet nhanh chóng, cộng với khả năng lưu trữ số không hạn chế và ít tốn kém” sẽ giúp số hóa cuộc cách mạng chống lại sự bất bình đẳng.

“Hồ sơ Panama” gồm 11,5 triệu tài liệu của Công ty Luật Mossack Fonseca, trong đó tiết lộ tài sản bí mật ở nước ngoài của 12 cựu và đương kim lãnh đạo các nước, 128 quan chức và chính khách, nhiều nhân vật nổi tiếng và ngôi sao thể thao. Một phần tài liệu mật được công bố vào đầu tháng 4, trong khi phần 2 dự kiến được tiết lộ vào ngày 9-5. Nguồn tin trên cho biết từng gửi tài liệu tới một vài cơ quan truyền thông nhưng họ từ chối đăng tải.

Cơ hội vàng

“Hồ sơ Panama” chắc hẳn sẽ tiếp tục chấn động khi Hiệp hội Nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) tung cơ sở dữ liệu lên mạng từ ngày 9-5. Theo đài CNN,cơ sở dữ liệu này đề cập chi tiết mối liên hệ giữa khoảng 368.000 người và 300.000 công ty bình phong khắp thế giới.

Trước đó, ICIJ cũng xây dựng công cụ tương tự loại sử dụng trong nội bộ để các nhà báo tiến hành phân tích, bóc tách tài liệu. “Bạn sẽ tìm thấy các công ty và danh tính chủ sở hữu chính thức của nó. Đây là thông tin chưa từng được công bố và chúng tôi nghĩ rằng chúng phải được công khai và minh bạch” - bà Marina Walker Guevara, Phó Giám đốc ICIJ, nhấn mạnh.

Công cụ tìm kiếm của ICIJ cho phép người sử dụng nhập vào tên của một người hoặc công ty, sau đó xem những mối liên với những nhân vật và công ty khác. Công cụ tìm kiếm này sẽ kết hợp luôn dữ liệu của cuộc điều tra những người Anh có tài khoản bí mật ở nước ngoài mà ICIJ tiến hành năm 2013.

Tuy nhiên, không dễ để một người bình thường rút ra được mối liên hệ giữa các doanh nghiệp và cá nhân vì ICIJ sẽ không đăng tải các tài liệu thể hiện sự giàu có của một cá nhân hoặc chi tiết các hợp đồng. Bà Guevara giải thích những gì họ làm không phải là tiết lộ thông tin cá nhân hàng loạt.

Nhận định về tác động của “Hồ sơ Panama”, giáo sư luật Miguel Antonio Bernal tại Trường ĐH Panama, ví von hệ thống kinh tế - xã hội Panama như vừa trải qua trận động đất 10 độ Richter. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng nên xem vụ bê bối này là cơ hội vàng để trấn áp mạnh mẽ hơn nữa nạn rửa tiền, trốn thuế ở nước này.

Cùng lúc đó, chính phủ Mỹ và các nước châu Âu cũng đẩy mạnh các biện pháp chống lại những thiên đường thuế. Chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 5-5 công bố một loạt quy định nhằm chống lại nạn trốn thuế, rửa tiền và tội phạm tài chính. Ngoài ra, ông chủ Nhà Trắng sẽ đề xuất dự luật để bảo đảm danh tính chủ sở hữu thật sự của công ty, tài khoản bí mật được xác định.