Thị trường ô tô năm 2018 và dự báo 2019

Thị trường ôtô năm qua chứng kiến nhiều khó khăn khi thị trường có những sự biến động thất thường so với giai đoạn trước đó. Sang năm 2019, thị trường được dự báo sẽ cạnh tranh gay gắt hơn khi nguồn cung của phân khúc xe sang nhập khẩu nguyên chiếc được dự báo sẽ hồi phục mạnh khi hầu hết các xe đều có thể nhập về Việt Nam từ cuối năm 2018.

Thị trường ô tô năm 2018 và dự báo 2019

Trong giai đoạn 2011 - 2017, tăng trưởng tiêu thụ xe ô tô của Việt Nam đạt bình quân 7,4%/năm. Số lượng xe tiêu thụ tăng từ 181.545 xe năm 2011 lên mức cao nhất là 350.000 xe năm 2015 và giảm xuống còn 272.750 xe năm 2017.

Năm 2016, thị trường ôtô Việt tiêu thụ được 304.427 xe, tăng 24% so với năm 2015, đây là mức doanh số cao nhất trong vòng 20 năm qua. Năm 2017, tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 272.750 xe, giảm 10% so với năm 2016. Các sản phẩm xe du lịch chiếm tỷ trọng 62% (tương đương với 173.485 xe), giảm 9,9% so với năm 2016; các dòng xe tải, xe khách/bus chiếm gần 35% (khoảng 99.082 xe) trong cơ cấu xe bán ra năm 2017.

Theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam đang trong giai đoạn dân số 'vàng', với sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu - những khách hàng tiềm năng lớn của dòng xe cá nhân được dự báo sẽ tăng trưởng nhanh trong thời gian từ nay đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035. Dự báo, tăng trưởng tiêu thụ xe của Việt Nam sẽ tăng trưởng ở mức 22,6%/năm trong giai đoạn 2018 - 2025 và đạt khoảng 18,5%/năm trong giai đoạn 2025 - 2035.

Tuy nhiên, thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan cho thấy, năm 2018 nhập khẩu ôtô nguyên chiếc sụt giảm so với năm 2017, giảm lần lượt 16,1% về lượng và 19,8% trị giá tương ứng ứng 81,6 nghìn chiếc, trị giá 1,8 tỷ USD. Tính riêng tháng 12/2018 cả nước nhập 14,17 nghìn chiếc ôtô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch đạt hơn 306 triệu USD. Kết quả này giảm nhẹ 2,5% so với tháng 11/2018 nhưng kim ngạch tăng 0,5%.

Trong tổng số xe nhập khẩu, xe ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống chiếm nhiều nhất với 53.981 chiếc, tổng kim ngạch hơn 1 tỷ USD. Xe ô tô tải nhiều thứ 2 với 24.188 chiếc, tổng kim ngạch 501 triệu USD. Xe trên 9 chỗ ngồi các loại đứng thứ 3, với 804 chiếc, tổng kim ngạch hơn 24 triệu USD.

Tốc độ sụt giảm của kim ngạch lớn hơn sản lượng chứng tỏ trị giá nhập khẩu bình quân mỗi xe trong năm 2018 thấp hơn so với năm 2017 trước đó.

Cũng theo thống kê, tháng 12 là tháng có kim ngạch nhập khẩu ô tô lớn nhất và số lượng đứng thứ 2 (sau tháng 11). Bốn tháng có số lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu từ 10 nghìn xe trở lên. Hai tháng đầu năm sản lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu ít nhất, trong đó tháng 1 có 340 xe và tháng 2 có 222 xe.

Tình hình nhập khẩu xe ôtô nguyên chiếc năm 2018

Nguồn: Số liệu thống kê TCHQ

Nguyên nhân, do những tháng đầu năm 2018 , các hãng xe đều gặp vướng mắc trong thực hiện Nghị định 116/2017/NĐ-CP liên quan đến điều kiện kinh doanh xe nhập khẩu (có hiệu lực ngày 1/1/2018) nên lượng xe nhập khẩu đột ngột giảm mạnh.

Tình hình chỉ trở nên khởi sắc hơn từ tháng 3 với 3.676 xe được nhập khẩu. Số lượng xe nhập chủ yếu có xuất xứ Thái Lan, và ưu thế tiếp tục được quốc gia này duy trì đến nay.

Thái Lan là nước xuất khẩu ô tô nhiều nhất sang thị trường Việt Nam là điều dễ hiểu, bởi từ khi Nghị định 116/2017/NĐ-CP có hiệu lực, Bộ Giao thông vận tải đã chấp thuận giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại do Thái Lan cấp, tạo điều kiện để các hãng đưa những lô hàng đầu tiên về nước.

Chớp thời cơ nhanh nhất là hãng xe Honda với việc đưa hàng nghìn xe được hưởng thuế suất thuế Nhập khẩu ưu đãi 0% như CR-V, Civic, Jazz, Accord…

Sau Thái Lan, lượng xe nhập khẩu từ Indonesia cũng tăng mạnh và 2 quốc gia Đông Nam Á là những thị trường chiếm ưu thế lớn nhất về hoạt động nhập khẩu ô tô của Việt Nam trong năm 2018, bỏ xa các thị trường truyền thống như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức, Hoa Kỳ hay thị trường mới nổi là Ấn Độ…

Năm 2018, sản lượng ô tô nhập từ Thái Lan đạt 55.364 xe, tổng kim ngạch 1,089 tỷ USD; từ Indonesia là 17.146 xe, tổng kim ngạch 269 triệu USD.

Như vậy, riêng 2 thị trường nêu trên chiếm tới 88,8% tổng sản lượng, 75% tổng kim ngạch nhập khẩu ô tô cả nước trong năm 2018.

Trong năm 2018, Việt Nam cũng chi hơn 3,5 tỷ USD để nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô các loại. Ngoài ra, Việt Nam cũng chi 654 triệu USD nhập khẩu xe máy và linh kiện, phụ tùng liên quan.

Về tình hình tiêu thụ, theo thông báo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số bán hàng thị trường ô tô Việt Nam cả năm 2018 đạt 288.683 xe, tăng gần 6% so với năm 2017. Như vậy mức tăng trưởng trong năm 2018 kém xa so với mục tiêu 10% đặt ra từ đầu năm.

Tuy không tăng trưởng mạnh nhưng có nhiều dấu hiệu tích cực đối với ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam. Theo đó, doanh số xe lắp ráp tăng tới 10,6% so với năm trước, đạt 215.704 xe bán ra.

Bên cạnh đó, không nằm trong VAMA nhưng Hyundai Thành Công (HTC) cũng đã có một năm kinh doanh tăng trưởng rất tốt. HTC đã chuyển sang lắp ráp hầu như toàn bộ sản phẩm từ đầu năm 2018 và tính đến hết năm, doanh số đạt được là 63.562 xe ô tô các loại, tăng gấp đôi (tăng 106%) lượng xe bán ra của năm 2017.

Trong tháng 12, Accent tiếp tục giữ vị trí đầu bảng với 1,834 xe bán ra. Grand i10 đứng thứ 2 với 1,436 xe, cộng dồn cả năm đạt 22,068 xe, là mẫu xe bán chạy nhất của Hyundai Thành Công năm 2018.

Kona giữ vững đà tăng trưởng với 859 xe bán ra trong tháng 12, tăng 8% so với tháng trước, cộng dồn 4 tháng đạt 2,717 xe.

Công ty Ô tô Toyota Việt Nam (TMV) cũng cho hay, năm 2018, doanh số bán hàng của họ đạt mức tăng trưởng kỷ lục với 65.856 xe (không bao gồm Lexus), tăng 11% so với năm 2017, nâng tổng doanh số bán tích lũy đạt 518.742 xe. Trong đó, Vios luôn là mẫu xe dẫn đầu thị trường và đặc biệt trong tháng 12 vừa qua Vios đã đạt mức kỷ lục mới với 3.600 xe. Các mẫu xe khác như Innova và Fortuner cũng nằm trong số những mẫu xe bán chạy nhất năm 2018.

Đáng chú ý, lượng xe sản xuất trong nước của TMV năm qua đạt 52.662 xe, tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái, nâng sản lượng tích lũy lên 480.735 xe. Đến nay, Toyota đã trở thành doanh nghiệp ô tô FDI có tỉ lệ nội địa hóa cao trong ngành với trên 400 chi tiết. Số lượng nhà cung cấp tham gia chuỗi cung ứng của Toyota đã tăng lên 33 nhà cung cấp, trong đó có 5 nhà cung cấp Việt Nam. TMV cho biết, sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu nâng tỉ lệ nội địa hóa cao hơn nữa để tăng năng lực cạnh tranh của các dòng sản phẩm nội địa.

TMV đã đóng góp thuế vào ngân sách nhà nước xấp xỉ 699 triệu USD trong năm vừa qua, nâng tổng số đóng góp thuế từ ngày thành lập đến nay lên tới gần 7,7 tỉ USD.

Trong khi đó, với Ford Việt Nam, Ranger giữ vững ngôi vị là chiếc bán tải bán chạy nhất tại Việt Nam trong năm 2018 - năm thứ 5 liên tiếp - với doanh số cả năm lên tới 8.675 chiếc. Trong tháng 12, doanh số bán lẻ của liên doanh này cao kỉ lục tháng thứ 2 liên tiếp với mức tăng trưởng tới 56% so với cùng kì năm ngoái, tương đương với 3.959 xe bán ra.

Tháng kỷ lục này được thúc đẩy bởi doanh số ấn tượng trên toàn bộ dòng sản phẩm của Ford tại Việt Nam, với Ranger, Everest và EcoSport đã mang tới kết quả bán hàng theo tháng cao nhất từ trước đến nay. Mẫu xe SUV đô thị EcoSport thịnh hành cũng góp phần đáng kể vào doanh số kỷ lục của Ford khi kết thúc năm 2018, EcoSport tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu phân khúc SUV cỡ nhỏ với tổng doanh số cả năm tăng 22%, tương đương 4.844 xe bán ra.

Dự báo

Năm 2019, theo nhiều chuyên gia dự đoán, khi thị trường ô tô đã ổn định hơn về mặt chính sách cũng như không còn vướng mắc trong việc nhập khẩu xe, thị trường ô tô sẽ có bước đột phá mới.

Lý giải về việc này, Cục trưởng Cục Thuế Xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan), ông Lưu Mạnh Tưởng cho hay: “Tết đã cận kề, trong khi các tháng trước xe nhập về tăng rất nhiều, cao nhất là tháng 11. Tuy nhiên, xe nhập về nhiều nhưng chưa bán được bởi các doanh nghiệp vẫn vướng mắc trong thủ tục kiểm định chất lượng của Cục Đăng kiểm Việt Nam, mất nhiều thời gian. Vì vậy, các doanh nghiệp đang cân đối lượng hàng để làm xong thủ tục và bán trước Tết cho khách hàng”.

Với việc thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA), nguồn thu ngân sách của Hải quan bị sụt giảm mạnh trong năm 2018. Theo Cục Thuế Xuất nhập khẩu, riêng với Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), dù 11 tháng đầu năm nay lượng nhập ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống tăng nhưng thu thuế lại thấp vì tới 90% lượng nhập khẩu là từ các nước ASEAN, hưởng thuế nhập khẩu 0%. Thuế nhập khẩu giảm nên thuế tiêu thụ đặc biệt đánh trên thuế nhập khẩu cũng giảm.

Ngoài ra, thị trường sẽ cạnh tranh gắt gắt hơn khi nguồn cung của phân khúc xe sang nhập khẩu nguyên chiếc được dự báo sẽ hồi phục mạnh trong năm 2019 khi hầu hết các xe đều có thể nhập về Việt Nam từ cuối năm 2018.

Nghị định 116/2017/NĐ-CP quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu, kinh doanh dịch vụ bảo hành và bảo dưỡng ô tô đã khiến dòng xe nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) giảm hẳn vào thị trường Việt Nam kể từ tháng 1/2018, nhưng việc thiếu nguồn cung xe chỉ bắt đầu diễn ra từ quý hai.

Các doanh nghiệp nhập khẩu xe nguyên chiếc đã có một năm 2018 "quay chong chóng" với những khách đặt đơn nhưng lại không có hàng để bán.

Đối với xe nhập khẩu, thời gian kiểm định kéo dài là nguyên nhân làm cho các nhà nhập khẩu chậm giao xe cho khách hàng. Theo những yêu cầu trong Nghị định 116, một xe ngẫu nhiên trên mỗi lô hàng sẽ được chọn để thực hiện các thủ tục kiểm định về chất lượng khí thải và độ an toàn kỹ thuật.

Do đó, thời gian từ lúc xe cập cảng đến lúc giao xe cho khách hàng phải mất ít nhất từ hai đến ba tháng. Đối với xe CKD, trong vài tháng gần đây, do những thay đổi về quy ước số VIN của dòng xe Mercedes GLC - một mẫu xe bán chạy của Mercedes - Benz, dẫn đến việc đăng kiểm cho dòng xe này bị chậm.

Theo dự báo, nguồn cung của phân khúc xe sang nhiều khả năng sẽ hồi phục mạnh trong năm 2019 khi hầu hết các xe CBU đều có thể nhập về Việt Nam từ cuối năm 2018.

Bên cạnh đó, sức mua trong năm 2019 kỳ vọng vẫn duy trì ở mức cao do sự thiếu hụt về nguồn cung trong năm 2018 trong khi nhu cầu của thị trường vẫn đang ở mức rất cao. Hơn nữa, Hiệp định Thương mại tự do EVFTA hứa hẹn sẽ kích thích sức mua cho dòng xe sang.

Thị trường ô tô trong năm 2019 cũng được dự báo sẽ cạnh tranh gay gắt hơn do sẽ không còn tình trạng thiếu nguồn cung như năm 2018. Do đó, các đại lý phân phối buộc phải giảm giá để duy trì thị phần.

Nguồn: VITIC tổng hợp
Theo Vinanet.vn